Baş Ağrısının Tipleri ve Nedenleri
Baş ağrısının altında bazen beynin ya da vücudun başka bölgelerine ait hastalıklar yatar. Bu baş ağrılarına ikincil (sekonder) baş ağrısı denir. Örnek olarak kansızlık, enfeksiyonlar, kazalar, kanamalar, tümörler veya ilaç yan etkileri sayılabilir. Migren, gerilim tipi baş ağrısı veya küme tipi baş ağrısı gibi altında başka bir hastalık yatmayan ağrılara ise birincil (primer) baş ağrıları denir.
Primer (birincil) baş ağrıları: En sıkı görülen ağrı tipi gerilim tipidir (Baş ağrılarının %50sinden daha fazlası). Primer baş ağrısı grubuna giren gerilim tipi baş ağrısı en yaygın olarak görülen baş ağrısı tipidir. Bu ağrı grubunda beyinde bir hasar bulunmaz, nörolojik muayenede veriler normal görünür. Hafif ve orta şiddette olan ağrı, başta ağırlık ve baskı olarak kendini gösterir. Ağrıyı tetikleyen nedenler; stres, uykusuzluk ve çalışma ortamıdır. Tedavisinde basit ağrı kesiciler, kas gevşeticiler ya da rahatlatıcı, endişe giderici antidepresanlar kullanılabilir. Bu hastalığın tedavisinde psikolojik terapiler ve gevşeme teknikleri de kullanılır.
Gerilim tipi baş ağrısı : Gerilim tipi baş ağrıları hem daha kısa sürerler, hem günlük hayatı pek etkilemezler, hem de tedaviye daha kolay cevap verir. Nadir durumlarda aralıklı gelen bu ağrılar süregen bir hal alarak çok rahatsız edici olabilir.
Migren: Migren ağrısı oldukça karakteristiktir. Genellikle zonklayıcı karakterde yarım baş ağrıları olur ancak çok çeşitli başka şekillerde de gözlenebilir. Ağrı oldukça ızdırap vericidir ve hastanın günlük yaşam aktivitelerini engeller. İlaç tedavisine çok kolay cevap vermez, özel takip ve tedavisi vardır. Önemli bir nokta, migrenin baş ağrısı ile sınırlı olmayan bir hastalık olduğu ve vücudun başka alanlarını da etkilediğinin bilinmesidir.
Paroksismal Hemikrania: Migrene benzeyen vasküler (damar nedenli) tipi baş ağrısı, beynin en uçtaki kılcal damarlarının rahatsızlığında ortaya çıkar. 2 saatten daha kısa sürer fakat başladığında gün içinde onlarca defa tekrar edebilir. Hastadan detaylar çok iyi alınmazsa migren sanılarak bu yönde tedavi uygulanabilir. Ancak migren tedavisi uygulandığında sonuç alınamayabilir.
Küme tipi baş ağrısı: Genellikle belli sezonlarda ortaya çıkar ve hasta önceki yıllarda da aynı zamanlarda bu ağrıyı yaşamış olur. Bu tip ağrıya erkeklerde daha fazla rastlanır. Küme baş ağrısı hayati bir tehlike barındırmayan, nadir görülebilen ancak yaşam kalitesini bozan şiddetli bir baş ağrısı türüdür. Çok şiddetli yarım baş ağrısı, gözde kızarıklık, alında terleme, göz kapağının düşmesi, baş ağrısının olduğu tarafta burun akıntısı belirtiler arasında yer alır. Önleyici tedaviler uygulanır. Genellikle migrenle karıştırılır ama migren tedavisinden sonuç alınamayabilir.
Yanlış ilaç kullanımından kaynaklanan baş ağrısı: İki aydan fazla süreyle her gün ya da gün aşırı olarak ağrı kesici alındığında bu tip baş ağrısı ortaya çıkabilir. Özellikle migren ve gerilim tipi başağrısı hastalarında sık ağrı kesici kullanımı üç ay devam ederse, ağrılar başlayabilir. Tedavi için ağrı kesicinin kullanımının kesilmesi işe yarar. İlaç alımı yasaklanan kişi belli bir süre korkunç baş ağrıları ile karşılaşabilir. Fakat bir süre sonra baş ağrısı birden ortadan kalkar. Genelde bu iki hafta sürer. Bu süreçte hastanın uzun süre uyuması ve bol sıvı tüketmesi gerekir.
Sinüzit: Sinüzit de baş ağrısına neden olan rahatsızlıklardan biridir. Sinüzitte baş ağrılarının büyük bir kısmı migren ya da gerilim tipi baş ağrısı olur. Bu ağrılar özellikle grip döneminde daha sık görülür. Sinüzit baş ağrısının tanısında çoğu hastanın kan tahlilleri normal değerlerde olur, kafa röntgeninde de belirtilere rastlanmayabilir. Doğru antibiyotik tedavisiyle iyileşme sağlanır. Bu konu hakkında sinüzit yazımıza da başvurabilirsiniz.
Baş Ağrısıyla Baş Etmenin 10 Yolu
Hangimiz zaman zaman baş ağrısı yaşamıyoruz ki! Kimi zaman stresten, kimi zaman uykusuzluktan kimi zaman da az su içmek gibi yaptığımız hatalı davranışlardan… Genellikle hafif veya orta şiddette tüm baş bölgesinde ağırlık, gerginlik olarak hissedilen gerilim tipi baş ağrıları pek çoğumuzun yaşam kalitesini olumsuz etkiliyor. Aslında günlük hayatımızda yapacağımız ufak değişikliklerle gerilim tipi baş ağrısından korunabileceğimizi söyleyen Liv Hospital Nöroloji Uzmanı Dr. Aylin Yavuz alınması gereken önlemleri anlattı.
Ilık bir duş alın
Gün içinde gerilen kasları gevşetmek için ılık bir duş yapın. Alacağınız duş ne çok sıcak ne de çok soğuk olmalı. Ilık duş kaslarınızı gevşeterek baş ağrısından korunmanızda size yardımcı olacaktır.
Dinlenin
Aşırı yorgunluk da gerilim tipi baş ağrısına neden olur Bu yüzden dinlenmek ya da istirahat etmek ağrıyı önlemek için çok önemlidir. Dinlenmeye geçildiğinde kan dolaşımı düzelmeye başlıar, böylece tüm organlara, özellikle de beyne oksijen girişi artar. Beyine artan oksijen girişi de ağrıda koruyucu etki gösterir.
Bol bol su tüketin
Yaşam kaynağımız olan su, kan dolaşımını kolaylaştırıyor ve vücuda gerekli olan elektrolit ile minerallerin dengesini sağlıyor ve baş ağrılarında koruyucu etki yapıyor. Bu nedenle günde 2 litre su tüketmek çok önemli. Alkol, kafein ve şeker tüketimini de azaltmak kan dolaşımını rahatlatır ve kandan ağrı yapıcı maddeleri uzaklaştırıyor.
Stresten uzak durun
Günlük yaşam kalitesini bozan depresyon ve anksiyete gibi psikiyatrik bozukluklar baş ağrısını tetikleyen önemli etkenlerden. Yoğun stres altında olduğumuz dönemlerde çok kısa süreliğine de olsa ortamdan uzaklaşmak, kendimize zaman ayırmak stresten korunmamızı ve baş ağrısından korunmamızı sağlayacaktır.
Soğuk /sıcak uygulaması yapın
Sıcak veya soğuk uygulaması özellikle gerilim tipi baş ağrılarından kurtulma da çok işe yarıyor, gergin kasları gevşeterek baş ağrısından kurtulmada yardımcı oluyor. Sıcak uygulamayı ılık bir havluyla, soğuk uygulamayı ise bir beze küçük buz torbalarıyla yapabilirsiniz. Şakak ya da boyun bölgesi üzerinde bir süre tutun ardından 20 dakikada bir olmak üzere uygulamayı 3 kere tekrarlayın. Baş ağrısından kurtulmanızda yardımcı olacaktır. (Soğuk uygulamasını yaparken buz torbasının altına bir bez ya da havlu koyun ki cildinizde soğuk yanması olmasın.)
Gevşeyin
Baş ağrılarını önlemek için stresten uzak durmak ve mümkünse gevşeyebilmek çok önemli. Bunun için derin nefes alma, yoga, davranış terapileri ile akupunktur gibi gevşeme terapilerinden faydalanabilirsiniz. Gevşemeyi başardığınızda beyninizdeki serotonin düzeyi artacak ve baş ağrısından korunacaksınız.
Uyku düzeni çok önemli
Kaliteli uyku sağlığımız için en az su içmek kadar kaliteli büyük önem taşıyor. Özellikle uyku sırasında salgılanan melatonin hormonu, vücudumuz için oldukça faydalı. İyi bir uykunun başlıca ölçüsü ise sabah dinç uyanmak ve gün içinde zinde hissetmek. Uyku düzeninizi günde 6 saatten az, 10 saatten de fazla olmamak şeklinde düzenleyin.
Duruşunuza dikkat edin
Yanlış duruş kasların gerginliğini artırarak sağlık açısından pek çok probleme yol açabilir. Kasların gerginliğini azalmak ve baş ağrılarını önlemek için doğru duruş çok önemli. Vücudunuzun dik olmasına dikkat etmelisiniz.
Öğün atlamayın
Uzun süren açlık baş ağrısını tetikleyebiliyor. Bu yüzden öğün atlamamak gerekiyor. Ara öğünlerle birlikte günde 5-6 öğün beslenmeyi ihmal etmeyin.
Düzenli egzersiz yapın
Düzenli egzersiz demek baş ağrılarının azalması demektir. Düzenli yapılan egzersiz mutluluk hormonunun salınmasını sağlar, kan dolaşımını düzenler ve kaslarınızı gevşetir.
Soğuk Havalar Baş Ağrısını Tetikleyebilir!
Migren hastalarının hemen hemen yarısı hava durumu değişimlerine karşı duyarlıdır. Liv Hospital İstanbul Nöroloji Uzmanı Dr. Aylin Öztürk Yavuz “Hava durumuyla ilişkili olarak migreni tetikleyen durumlar arasında aşırı soğuk ya da sıcak hava, yüksek nem oranı, fazla kuru hava, parlak güneş ışığı, rüzgar ve fırtına, hava basıncı değişiklikleri geliyor” diyor. Uzm. Dr. Aylin Öztürk Yavuz migreni tetikleyen durumları anlattı.
Tetikleyen faktörü bilmek önemli
Hava durumu değişikliklerinin tam olarak hangi mekanizmayla migren tipi ağrılarını tetikledikleri tam olarak bilinmiyor. Ancak, beyindeki kimyasal dengeyi etkilediği düşünülüyor. Özellikle soğuk havayla tetiklenen baş ağrıları sinüs problemleri olarak yorumlanabiliyor. Bazen de diğer kolaylaştırıcı faktörler bilinmediği için soğuk ya da sıcak hava sorumlu tutulabiliyor. Bu nedenle migren teşhisinin netleştirilmiş olması ve diğer ağrı kolaylaştırıcı faktörlerin de bilinmesi ağrıdan korunmada büyük önem taşıyor.
Baş Ağrısı Günlüğü Tutun!
Migren hastaları mutlaka baş ağrısı günlüğü tutmalı. Bu günlükte her ağrı atağının ne zaman olduğunun ve ne kadar sürdüğünün, varsa iklimle ilgili bir tetikleyici olup olmadığının da belirtilmesi gerekiyor. Buna göre, örneğin soğuk ve rüzgarlı havalarda migreni tetiklenen kişilere evde kalmaları, saçlarını ıslak bırakmamaları, böyle günlerde daha erken dönemde ilaç almaları, beslenme, bol sıvı alımı ve stres kontrolü açısından daha dikkatli olmaları tavsiye ediliyor. Bu önlemlerle migren krizlerinin şiddeti azaltılabiliyor.
