Sinüzit Nedir?
Sinüzit yüz kemiklerinin içerisindeki boşlukların yani sinüslerin iltihaplı doku ile dolmasından ortaya çıkan hastalıktır. Sinüzit burun tıkanıklığı, yeşilimsi sarı renkteki burun akıntısı, geniz akıntısı, koku almada zorluk ve baş ağrısı ile kendisini göstermektedir. Genel olarak sinüzit, burunun doğal olarak salgıladığı mukusun (sümüğün) buruna boşaltılamaması sonucu oluşur. Buna neden olan üç temel faktör bulunmaktadır.
- Sinüslerin buruna boşalma kanallarının (ostium) tıkanması,
- Mukusu sinüsler içinde aktif olarak ostiumlara taşıyan sisteminin (muko silier aktivite) bozulması,
- Mukus içeriğinin ya da kıvamının değişmesi.
Sinüsler yüz kemikleri içerisinde bulunan içi hava dolu hücrelerdir. İçlerinde burunu nemlendirmeye yönelik mukus denilen salgılar üretilir. İnce bir kanalla burun içine açılır ve bu salgılar burun içine direne edilir. Nezle gibi burun içinde bir enfeksiyon oluştuğunda burun içi ödemlenir ve şişer. Bu durum mukusun burun içine geçişine engel olarak sinüs içinde birikime ve sinüs içerisi basınç artışına yol açar. Sinüs içerisi artmış basıncın baş ağrısına yol açtığını söyleyen Liv Hospital Kulak Burun Boğaz Uzmanı Yrd. Doç Deniz Kaya sinüs hakkında bilinmesi gerekenleri anlattı.
Sinüzit Belirtileri
Sinüzite bağlı baş ağrılarının özellikleri nelerdir?
– Her baş ağrısı sinüzit değildir. Bazen migren ve gerilim tipi nörolojik baş ağrıları sinüzit ağrılarını taklit ederler.
– Genellikle yüzün ön kısmında (Yanaklar, alın ve göz arkalarında) hissedilirler.
– Sabahları şiddetli olup gün içi azalma eğilimindedirler.
– Baş hareketleriyle özellikle başı öne eğmekle artış olur.
– Isı değişiminden (Sıcak ortamdan soğuk ortama geçildiğinde) şiddetinde değişiklik olabilir.
– Diğer sinüzit semptomlarıyla (Burun akıntısı, tıkanıklık, yüzde basınç hissi…) beraber görülürler.
– Akut sinüzitler tedavi edilmediğinde daha kötü durumlara yol açabilir. Astım ataklarını tetikleyebilir. Uygun tedavi edilmediğinde kronik sinüzite yol açabilir. Enfeksiyon beyin zarlarına ulaştığında menenjite sebep olabilir. İltihabi durum göze ulaştığında ise görme problemleri, göz hareket bozukluklarına neden olabilir. Özellikle çocuklarda ortaya çıkan orta kulak iltihaplarının en önemli etkenlerindendir.
Önerilere Uyun, Sinüzitten Korunun
– Grip ve nezle gibi üst solunum yolları enfeksiyonları azaltıldığında sinüzit gelişim riski azalır. Bu yüzden gripli insanlarla yakın temastan uzak durmak, el yıkamaya özen göstermek dolayısıyla sinüzit gelişim riskini azaltır.
– Altta yatan alerjik problemler varsa tedavi edilmesi gerekir.
– Burun içini tahriş eden sigara gibi irritan kimyasallardan uzak durmak enfeksiyon riskini azaltır.
– Oda havasını buhar makinaları kullanarak nemlendirmek sinüzit gelişimini engellemede yardımcıdır.
Sinüzit Tedavisi Nasıl Yapılır?
Tedavideki en önemli noktalardan birisi burun temizliğidir. Bu maksatla burun temizleme solüsyonları ve okyanus suları kullanılması çok faydalıdır. Tedaviye yardımcı olması açısından burun açıcı sprey ve hap şeklinde ilaçlar doktorlar tarafından önerilir. Her sinüzit enfeksiyonunda antibiyotik kullanılmaz. Virüs ve mantarlara bağlı sinüzitlerde antibiyotikler etkisizdir. Bakterilere bağlı gelişen sinüzitin büyük kısmı antibiyotik kullanmadan vücut direnci ile ortadan kalkar. Enfeksiyon şiddetli ve uzun süreli ise antibiyotik kullanımı önerilir. Altta yatan alerjik problemler varsa tedavi edilmelidir. Sinüzit enfeksiyonlarının ilaç tedavisine yanıt vermediği durumda sinüzit ameliyatları yapılabilir. Bu ameliyatlarda burun içinden genel anestezi altında sinüs ağrıları açılarak hastaların şikayetleri düzeltilebilir.
Kemik-Kıkırdak Eğriliği Sinüzit Nedeni
Kış mevsiminde kuruyan hava, alerjinin artması, stres ve yorgunluğa bağlı bağışıklığın düşmesi ile sinüzit artış gösterir. Baş ağrısı, burun tıkanıklığı, koku alma bozukluğu, burundan gelen yeşil akıntı gibi şikayetlerle kendini gösteren sinüzitin en önemli nedeninin soğuk algınlığı olduğunu söyleyen Liv Hospital Kulak Burun Boğaz Uzmanı Op. Dr. Özge Çağlar “Özellikle kış aylarında soğukta ya da klimalı ortamda fazla bulunmak sinüzit riskini arttırır. Burun içi kemik- kıkırdak eğriliği, çok fazla nezle olanlarda ve alerjik yapıya sahip kişilerde sinüzit çok sık görülür. Saçlar ıslak dışarı çıkmak soğuk algınlığı riskini, dolaylı yoldan sinüzit oluşumunu da artırır. Bu mevsimde soğuktan korunmak, ortamı nemlendirmek gerekir. Bol bol su içmek ve dinlenmek de önemli” diyor.
Burun, şakak, alın ve göz çevresindeki içi hava dolu boşluklar olan sinüslerin büyüklüğü kişiden kişiye farklılık gösterir ve sayıları yaklaşık 15-20 civarındadır. Sağlıklı durumlarda içleri hava ile doludur ve bir kanalla burun içine açılır. Bunların içini örten mukoza burun ile aynıdır ve mukozanın salgısı kanallarla buruna gelir, solunum yollarının nemli kalmasını ve ısıtılmasını sağlar, sağlıklı sinüsler kafatası ağırlığını azaltır ve sesin frekansını sağlar. Bu mukoza iltihaplanırsa (virüsler-bakteriler ya da her ikisinin yaptığı) sinüzit ortaya çıkar.
Sigara ve alkol riski artırıyor
Burun içinde yapısal anomalisi bulunan (burun içi kemik-kıkırdak eğriliği), çok fazla nezle olanlar ve alerjik yapıya sahip kişilerde mukus akımı engellendiği için sinüzit çok sık görülür. Özellikle nezle bir haftadan fazla sürmüşse kişinin sinüzit olma ihtimali yüksektir. Alkol ve sigara içenlerde de bu enfeksiyon riski artar.
Kışın baş ağrınız artıyorsa dikkat!
Sinüziti olanlarda, baş ağrısı, burun tıkanıklığı, koku alma bozukluğu, yeşil akıntı, geniz akıntısı, göz çevresi ağrısı, öksürük gözlenenir. Özellikle başın çok ağırlaşması, baş ağrıları migren tarzı hastalıklarla çok sık karıştırılabilir, kış aylarında baş ağrısı artıyorsa mutlaka kulak burun boğaz uzmanına danışmak gerekir.
Sinüzit tekrarlıyorsa son çare ameliyat
Kişinin şikayetleri üç haftadan fazla sürüyorsa yani kronikleşmeye başladıysa ve giderek artıyorsa daha detaylı inceleme yapılması gerekir. Sinüzit tedavisi özellikle antibiyotiklerle yapılır, burun açıcı sprey ve ilaçlar hastanın durumuna göre kullanılır. Hastanın alerjik bir durumu yoksa antiallerjik ilaç kullanılmamalıdır. Kuru havalarda burun nemlendiriciler önerilebilir. Eğer sinüzit çok tekrarlıyorsa artık hasta ilaçlardan fayda görmüyorsa ameliyat açısından değerlendirilebilir. Bu ameliyatlarda tıkanmış olan sinüs ağızları açılıp drenajı sağlanır.
