Eximbank Nedir? Nereden Çıkmıştır?
Eximbank kurulduğu ülkenin kurumsal ihracat teşvik bankasıdır. İlk olarak ABD’de ortaya çıkmıştır. Türkiye’nin de kendi Eximbank’ı vardır. Türk Eximbank ile ilgili bilgiyi aşağıdaki başlıkta bulabilirsiniz.
Eximbank ABD İhracat-İthalat Bankasına verilen addır. (Export-Import Bank). Amerikan hükümetinin başlıca uluslararası finans kuruluşlarından biridir. Eximbank, 12 şubat 1934’te Washington İthalat-İhracat Bankası adıyla kurulmuştur. Bankanın amacı ABD ile olan ticaret işlerde ihracatın finansmanına katkıda bulunmaktır. Eximbank 13 mart 1968 tarihli bir yasa ile adı bugünkü halini almıştır.
ABD ile ticaret ilişkilerini sürdürebilmek için geçici dolar sıkıntısı çeken ülkelere tarım meta kredileri de vermektedir. İhracat kredisinin yanı sıra ihracat sigortası da sağlayarak dış ticareti destekler. Bankanın kredilerinden, Amerikan mallarının ithalinde kullanılmak koşuluyla özel yabancı şirketler, yabancı hükümetler ve çok uluslu Amerikan şirketleri de yararlanmaktadır.
Türk Eximbank
Türkiye’de 1980’li yılların başından itibaren geleneksel ithal ikameci politikalar bırakılarak dışa açık politikalar izlenmeye başlanmış ve ihracat büyük önem kazanmıştır. Bu yeniden yapılanma süreci içinde ihracatın desteklenmesi görevi 1987 yılında kurulan Türk Eximbank tarafından üstlenilmiştir. Türk Eximbank resmi destekli ihracat finansman kuruluşu olarak 1987 yılında faaliyete geçmiş ve 1988 yılı başında programlarını fiilen uygulamaya başlamıştır.
Türk Eximbank, dünya ve Türkiye ekonomisindeki gelişmeler doğrultusunda, ihracat sektörünün finansman gereksinimlerini karşılamaktadır. Bunu gerçekleştirirken, imalatçılar ve yurt dışında faaliyet gösteren müteahhitlerden turizmcilere, uluslararası nakliyecilerden, yazılım, projelendirme, danışmanlık gibi döviz kazandırıcı hizmetleri sağlayanlara kadar uzanan geniş bir yelpazeye hizmet sunmaktadır.
Türk Eximbank ihracat sektörüne uygun maliyetlerle finansman imkanı sağlayan “İhracat Kredisi” programlarının yanı sıra, Türkiye ile muhatap ülkeler arasındaki ekonomik ve siyasi ilişkilerin geliştirilmesi amacıyla yürürlüğe konulan “Uluslararası Kredi ve Garanti” programları ve ihracat sektörüne politik ve ticari risklere karşı güvence sağlayan “Kredi Sigortası” programlarını uygulamaktadır.
Türk Eximbank, kurulduğundan bugüne ihracat sektörünün talep ve ihtiyaçlarını dikkate alarak sürekli yeni programlar uygulamaya koymakta, mevcut programlarında değişiklikler yaparak sektörün finansman gereksinimlerini karşılamaya çalışmaktadır.
Türk Eximbank’ın Temel Amaçları
Türk Eximbank, Türkiye’de ihracatın kurumsallaşmış tek asli destek unsuru olarak, ihracatın desteklenmesine yönelik politikalarda özel bir öneme sahiptir. Banka’nın amacı;
- ihracatın geliştirilmesi,
- ihraç edilen mal ve hizmetlerin çeşitlendirilmesi,
- ihraç mallarına yeni pazarlar kazandırılması,
- ihracatçıların uluslararası ticarette paylarının artırılması ve girişimlerinde gerekli desteğin sağlanması,
- ihracatçılar ile yurt dışında faaliyet gösteren müteahhitler ve yatırımcılara uluslararası piyasalarda rekabet gücü ve güvence kazandırılması,
- yurt dışında yapılacak yatırımlar ile ihracat maksadına yönelik yatırım malları üretim ve satışının desteklenerek teşvik edilmesidir.
Türk Eximbank, bu amaca yönelik olarak ihracatçıları, ihracata yönelik üretim yapan imalatçıları ve yurt dışında faaliyet gösteren müteahhit ve girişimcileri kısa, orta ve uzun vadeli kredi, sigorta ve garanti programları ile desteklemektedir.
Bütüncül Hizmet
Türk Eximbank bugün gelişmiş ülkelerle aynı sistemleri ihracatçıların hizmetine sunmaktadır.
Banka, ihracatçılar başta olmak üzere, yurt dışında faaliyet gösteren müteahhit ve yatırımcılara, uluslararası nakliyecilere, turizmci ve işletmecilere geniş bir ürün yelpazesi ile hizmet vermektedir.
Diğer taraftan Türk Eximbank’ın, birçok ülkenin resmi destekli ihracat finansman kuruluşundan farklı olarak kredi, garanti ve sigorta işlemlerini aynı çatı altında toplamış olması, ihracatçı firmalara verilen hizmetlerde bir bütünlük oluşturulmasına imkan tanımaktadır.
Sürdürülebilir Büyümeye Destek
Türk Eximbank kuruluşundan bu yana, KOBİ’ler başta olmak üzere ihracatçıların ihtiyaç ve talepleri doğrultusunda farklı kredi uygulamalarıyla kaynak aktarımını artırıyor; faiz, vade, firma limiti düzenlemeleriyle daha uygun koşullar sunuyor. Türkiye ihracatında katma değeri yüksek ürünlerinin payının artırılması için çaba harcıyor. İhracat kredilerinin yanı sıra uluslararası proje ve ticaretin finansmanı programlarıyla coğrafi varlığını genişletiyor. Kredi sigortası ile ülke risklerini bertaraf ederek yeni pazarlara girilmesini teşvik ediyor.
Kobilere Öncelik
Tüm kredi uygulamalarında yatırım öncelikli bölgelerde bulunan firmalar ile KOBİ’lere öncelik tanınmaktadır.
Nitelikli İnsan Kaynağı
Türk Eximbank’lı olmak dış ticaretin finansmanında 30. yılını yaşayan, ülke ekonomisi için önemli bir bankada görev yapmanın sorumluluğunu taşımak ve her daim gelişime açık, yaratıcı olmak demektir.
Sermaye Yapısı
Banka 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’na göre Kayıtlı Sermaye Sistemine geçmiştir.
Bankanın kayıtlı sermaye tavanı 10.000.000.000,00 (onmilyar) Türk Lirası olup her bir itibari değeri 1 TL olan 10.000.000.000 (on milyar) adet nama yazılı paya ayrılmıştır. Bankanın çıkarılmış sermayesi 4.800.000.000,00 (dört milyar sekiz yüz milyon) Türk Lirası olup her bir itibari değeri 1 TL olan 4.800.000.000 adet nama yazılı paya ayrılmıştır. Önceki sermayeyi teşkil eden 3.700.000.000,00 (üç milyar yedi yüz milyon) Türk Lirası tamamen ödenmiştir. Arttırılan 1.100.000.000,00 (birmilyaryüzmilyon) Türk Lirasının 1.077.256.652,64 Türk Lirası yedek akçelerden, 22.743.347,36 Türk Lirası enflasyona göre düzeltme farkından karşılanmıştır.
Banka sermayesinin tamamı Hazineye aittir.
Türk Eximbank’ın İhracatın Finansmanındaki Rolü
Türk Eximbank’ın ihracatın finansmanındaki rolü giderek artmıştır. Bunun en önemli nedenleri; Türkiye’nin dünya ticaretini düzenleyen uluslararası kuruluşlara karşı yükümlülükleri çerçevesinde ihracatta önceki yıllarda uygulanan doğrudan teşviklerin kaldırılması ve 1996 yılında yürürlüğe giren Gümrük Birliği ile beraber Türkiye’nin, AB’nin ticaret ve rekabet politikalarına uyum sağlamayı taahhüt etmesidir. Bu gelişmelerin sonucu olarak ihracatın kredi, garanti ve sigorta programları aracılığı ile finansmanı, Türk ihracatçılarının uluslararası piyasalarda rekabet güçlerinin artırılabilmesi açısından en önemli teşvik unsuru olmaya başlamıştır.
Ülke gündemine 1950’li yılların sonunda giren ihracat kredi sigortası sistemi, 1989 yılında Türk Eximbank bünyesinde uygulamaya konulmuştur. Başlangıç itibarıyla yalnızca kısa vadeli ihracat bedeli alacaklarının ticari ve politik risklere karşı teminat altına alınması doğrultusunda uygulamaya konulan ihracat kredi sigortası sisteminin zaman içerisinde kapsamı genişletilmiş, çeşitli programlar ile orta ve uzun vadeli mal ve hizmet ihracatı da sigorta kapsamına alınmıştır. Türk Eximbank’ın “Kuruluş Esasları ve Ana Sözleşmesi” gereğince faaliyetlerinin çerçevesi yıllık programlar ile çizilmektedir. Yönetim Kurulu’nun uymak zorunda olduğu bu programlar, Yüksek Danışma ve Kredileri Yönlendirme Kurulu kararı ile yürürlüğe girmektedir.
Yüksek Danışma ve Kredileri Yönlendirme Kurulu, Başbakan veya Banka’nın ilgilendirildiği Bakan’ın başkanlığında;
- Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Müsteşarı,
- Ekonomi Bakanlığı Müsteşarı,
- Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Müsteşarı,
- Kalkınma Bakanlığı Müsteşarı,
- Maliye Bakanlığı Müsteşarı,
- Hazine Müsteşarı,
- TCMB Başkanı ile
- Türk Eximbank Yönetim Kurulu Başkanı, Başkan Vekili ve Genel Müdürü’nden
oluşmaktadır.
Yıllık programlar ile genel veya ülke ölçeğinde, sektör ve mal grupları itibarıyla verilen hedefler çerçevesinde, kredi, garanti ve sigorta program limitlerinin işlem bazında tahsisi konusunda Türk Eximbank Yönetim Kurulu ve Genel Müdürlük yetkilidir.
