Piyasalar ile ilgili konuşurken duyduğunuz balina ve buz dağı kelimeleri ne anlamda kullanılmaktadır?
Finansal okuryazarlık serisindeki bu videomuzda piyasalarda balina ve buzdağı (iceberg) kavramalarını açıkladım. Elinde bir finansal varlığın fiyatını önemli ölçüde etkileyecek büyüklükte o finansal varlığa ait bir portföyü bulunan piyasadaki aktörlere balina diyoruz. Balinalar borsada, emtia hatta kripto piyasasında olabilir.
Bazen balinalar hakim güçlerini kullanarak piyasa bozucu eylemler yapar ve bu sayede manipülasyon yoluyla para kazanmak isteyebilir. Büyük bir alım veya satım yapacak olan bir piyasa oyuncusu bunu piyasadaki diğer oyuncular farkında olmadan yapmak isteyebilir. Bunun için de göndermek istediği emir miktarını birçok küçük parçaya bölüp milisaniyeler içinde çok sayıda emir gönderir. Bu sırada kademeye bakan diğer oyuncalar hep küçük bir emir görürler. Oysa bu sadece buz dağının görünen kısmıdır. Geride bekleyen devasa bir emir vardır. Bunun farkında olmayan oyuncalar ters yönde işlem yaptıklarında adete buz dağına çarpan bir gemi gibi zarar görürler. Bu algoritmaya İngilizcede Iceberg yani buz dağı denir.
Buz dağlarını fark edebilmek için özel yazılımlar gerekir. Bunlar olmadan buz dağlarının farkında olmak çok zordur. Yurt dışında özellikle vadeli işlemler piyasalarında bu tür yazılımlar kullanılmaktadır ancak Borsa İstanbul’da kullanılabilecek böyle bir yazılım henüz bulunmamaktadır. O nedenle borsada günlük al sat işlemleri çok risklidir. Günlük al sat yaptığınızda şu üç kural geçerlidir:
- Borsa bir oyundur
- Borsada oyun teorisinin kuralları geçerlidir
- Borsa sıfır toplamlı bir oyundur.
Buzdağı Emirleri, Iceberg hakkında daha ayrıntılı bir inceleme için şu önemli makaleyi okuyabilirsiniz:
Iceberg, Buzdağı Emirleri Nedir? Nasıl Tespit Edilir?
