2018 Yılının Dördüncü Çeyreği İçerisinde Gerçekleşen Kur Hareketlerinin Olası Etkileri
2018 yılının üçüncü çeyreğinde Türk Lirası’ndaki sert değer kayıpları ön plana çıkarken kur etkisinin 2018/3Ç finansalları üzerindeki etkisini takip ettik. Bu süreçte yabancı para yükümlülüğü bulunana şirketlerin net kârının önemli ölçüde baskılandığı görüldü. Bununla birlikte içerisinde bulunduğumuz 2018 yılının dördüncü çeyreğinde (Ekim – Kasım – Aralık) TL’deki fiyatlamanın bir önceki çeyreğe kıyasla terse döndüğü ve Türk Lirası’nın değer kazandığı izlenmektedir. Türk Lirası’nda gözlenen değer kazanımlarının 2018/4Ç finansallarına olası etkisi hesaplanmıştır. Ara dönemde yapılan bu çalışma 31 Aralık 2018 kur kapanışlarının görülmesi ve 2018/4Ç kur hareketlerinin netlik kazanması ile tekrar yenilenecektir. Değerlendirme şirketlerin 2018/09 dönemi finansal sonuçlarındaki döviz pozisyonlarının korunduğu varsayımı altında yapılmıştır. Bu nedenle 2018 yılının Ekim – Kasım – Aralık dönemi içerisinde döviz pozisyonlarındaki olası değişimler bu hesaplamada yer almamaktadır.
Bir hissenin ya da sektörün cazip olup olmadığı konusunda döviz varlık/yükümlülük pozisyonlarına bakarak bir tercih yapılması tek başına yeterli olmamaktadır. Şirketlerin finansal sonuçlarında yer alan kur etkisi tablosu şirketin yabancı para varlık ve yükümlülüklerine göre hazırlanmaktadır. Hesaplanan olası kur etkisinde esas faaliyet dışı kur gelir/giderleri dikkate alınmaktadır. Şirketin esas faaliyetleri sonucunda oluşabilecek kur gelir/giderleri hesaplamanın içinde yer almamaktadır. Örneğin şirketin Euro üzerinden yükümlülüklerinin bulunması durumunda Euro’daki değer kazançları şirketin finansallarını olumsuz etkileyebilecek ve bu etki finansman gelir/gider dengesi kaleminde görülecektir. Ancak aynı zamanda şirketin satış gelirlerinin Euro ağırlıklı olması bu olumsuz etkiyi ortadan kaldırabilecek ve hatta kur etkisi projeksiyonunda sunulanın aksine şirket kârlılık rakamlarını olumlu etkileyebilecektir. Bu sebeple yalnızca olası kur etkisine göre bir şirkete yatırım kararı verilmemelidir.
Kur Tarafındaki Değişimler
- 30 Eylül 2018 ile 28 Kasım 2018 tarihleri arasında Dolar Türk Lirası karşısında %13,67; Euro Türk Lirası karşısında %15,49; İngiliz Sterlini Türk Lirası karşısında %15,13 ve Japon Yeni ise Türk Lirası karşısında %13,62 oranında değer kaybetmiştir.
- TL’nin Dolar ve Euro karşısında değer kazanmasından Euro ve Dolar yükümlülüğü olan şirketler olumlu etkilenirken, Euro ve Dolar varlığı olan şirketler olumsuz etkilenmektedir.
- Türk Lirası’nın diğer para birimleri karşısında değişiminin yanında Euro/Dolar, Dolar/Japon Yeni gibi önemli paritelere de bakmak gerekmektedir. 30 Eylül 2018 ile 28 Kasım 2018 tarihleri arasında Dolar; Euro karşısında %2,05 oranında değer kazanırken Japon Yeni karşısında – %0,06’lık oldukça sınırlı bir değişim göstermiştir.
- Fonksiyonel para birimi Türk Lirası olan şirketler için olası etki hesaplanırken yukarıda yazılan ve aşağıdaki tabloda gösterilen kur değişimleri dikkate alınmıştır.
| 30.Eyl.18 | 28.Kas.18 | Değişim | |
| USD/TL | 6,0507 | 5,2234 | -13,67% |
| EUR/TL | 7,0289 | 5,9398 | -15,49% |
| GBP/TL | 7,8973 | 6,7028 | -15,13% |
| JPY/TL | 0,0533 | 0,0460 | -13,62% |
| EUR/USD | 1,1604 | 1,1370 | -2,02% |
| USD/JPY | 113,6970 | 113,6330 | -0,06% |
Tablolara İlişkin Açıklamalar
Yapılan çalışmada BIST-100 şirketlerinin olası kur etkileri hesaplanmaya çalışılmıştır. BIST-100 şirketleri için yapılan çalışmada bankalara ve spor şirketlerine yer verilmemiştir.
Tabloda yer alan fonksiyonel para birimi; şirket tarafından faaliyetleri üzerinde önemli derecede etkili olan para biriminin geçerli para birimi olarak kabul edildiği anlamına gelmektedir.
Tabloda yer alan Yabancı Para Net Pozisyonu, Net Döviz Varlıklarından Net Döviz Yükümlülüğünün çıkarılması sonucunda bulunan değerden Türev Araçlar Pozisyonu nedeni ile farklılık gösterebilmektedir. Net Döviz Pozisyonu hesaplanırken şirketlerin Türev Araçlar Pozisyonları da dikkate alınmıştır.
Olası etki hesaplanırken, şirketlerin fonksiyonel para birimleri ve türev araç pozisyonları dikkate alınmıştır. Ancak hedge amaçlı türev pozisyonlar ve detayı bilinmeyen diğer döviz pozisyonları nedeniyle kur değişimlerinin hesaplanan etkisi farklılık gösterebilecektir.
Tabloda net yabancı para pozisyonu ve parasal kalemler net yabancı para pozisyonu ayrı ayrı iki sütun halinde paylaşılmıştır. Parasal olmayan kalemler ve alınan/verilen avanslar kaynaklı iki kalem arasında önemli farklılıklar bulunabilmektedir. Farklılığın şirketin esas faaliyetlerinden kaynaklı olmasına bağlı olarak şirketlerin ileriye yönelik kur etkisi projeksiyonu net yabancı para pozisyonu veya parasal kalemler net yabancı para pozisyonuna göre sunulmakta olup bu durum şirketten şirkete farklılık göstermektedir.
Net yabancı para pozisyonu pozitif/negatif olmasına karşın parasal kalemler net yabancı para pozisyonunun negatif/pozitif olmasına bağlı olarak beklenen kur etkisi değişim gösterebilmektedir. Şirketlerin sunmuş oldukları kur projeksiyonuna bağlı olarak olası kur etkisi hesaplanmış ve kur etkisi projeksiyonun doğruluğuna ilişkin özel bir çalışma yapılmamıştır.
BIST-100 şirketleri fonksiyonel para birimlerine göre gruplandırılmıştır. Fonksiyonel para birimi Türk Lirası olanlar kendi içinde pozitif ve negatif kur etkisi olarak ikiye ayrılırken fonksiyonel para birimi Türk Lirası dışında farklı bir para birimi olan şirketler ayrıca gösterilmiştir.
Tablolardaki sıralama Olası Etki / Piyasa Değeri sütununa göre yapılmıştır.
Kardemir’in paylaşılan döviz açık pozisyonu ve olası kur etkisi Kardemir Grubu için hesaplanmıştır.
Emlak Konut’un ve Eczacıbaşı Yatırım Holding’in döviz pozisyonu bulunmamaktadır. GSD Holding’in döviz pozisyonu bulunmasına karşın şirketin döviz kurlarındaki değişimin olası etkilerine dair bir projeksiyon paylaşmamasından ötürü olası kur etkisi hesaplanamamıştır.
MAVI’nin finansal sonuç dönemi farklılık arz ettiğinden MAVI hissesinin olası kur etkisine yer verilmemiştir.
SAHOL’de 30 Eylül 2018 itibarıyla konsolide net dönem karına etkisi olan net yabancı para varlık pozisyonu Akbank ve Philsa-Philip Morrissa hariç olmak üzere (uzun) 718.381 TL’dir.
TUPRS’da 30 Eylül 2018 tarihi itibarıyla doğal hedge sonrası 384.360 bin TL net yabancı para fazlası (31 Aralık 2017 – 523.196 bin TL net yabancı para fazlası) bulunmaktadır.
KCHOL için hesaplanan etki Tüpraş, Entek, Arçelik ve Otokoç’un riskten korunma aracı olarak tanımlanan kredilerinden kaynaklı olarak farklılık arz edebilir.
Fonksiyonel Para Birimi Türk Lirası Olan BIST-100 Şirketleri
Kur Değişimlerinden Olumlu Etkilenmesi Beklenen BIST-100 Şirketleri
| YABANCI PARA | PARASAL KALEMLER | OLASI ETKİ / PİYASA | |||
| KOD | POZİSYONU NET (TL) | NET YABANCI PARA POZİSYONU (TL) | OLASI ETKİ (TL) | DEĞERİ (28.11.2018 Tarihli Kapanış) | |
| ODAS | -1.430.603.477 | -1.443.323.678 | 138.312.286 | 40,11% | |
| METRO | -557.467.610 | -557.467.610 | 75.852.049 | 34,17% | |
| VESTL | 421.296.000 | -6.973.506.000 | 565.221.669 | 26,25% | |
| KRDMD | -2.574.288.935 | -3.094.739.575 | 430.701.093 | 22,08% | |
| GOLTS | -361.465.412 | -361.815.717 | 53.219.143 | 20,24% | |
| MGROS | -3.994.485.000 | -3.989.676.000 | 546.516.100 | 19,54% | |
| TTKOM | -12.532.375.000 | -21.559.729.000 | 2.269.206.684 | 16,80% | |
| BERA | -543.329.998 | -561.993.866 | 90.793.060 | 15,63% | |
| ZOREN | -9.207.491.000 | -8.823.395.000 | 403.173.048 | 15,04% | |
| DGKLB | -210.166.008 | -210.166.008 | 36.226.197 | 13,75% | |
| AKSA | -1.320.159.000 | -1.504.718.000 | 191.300.484 | 12,46% | |
| IHLAS | -197.147.668 | -197.267.759 | 28.863.413 | 11,78% | |
| GUBRF | -705.124.577 | -705.124.576 | 99.621.569 | 10,18% | |
| AKSEN | -1.767.476.358 | -1.767.476.358 | 180.711.597 | 9,36% | |
| NTHOL | -615.659.737 | -615.659.737 | 93.679.585 | 7,80% | |
| KARSN | -588.453.522 | -767.962.716 | 60.636.232 | 7,71% | |
| IEYHO | -101.905.335 | -102.132.317 | 14.205.124 | 7,47% | |
| ITTFH | -78.297.087 | -106.048.644 | 16.843.677 | 7,27% | |
| GLYHO | -1.489.222.580 | -1.489.222.580 | 53.352.520 | 6,06% | |
| CCOLA | -2.947.875.000 | -4.661.865.000 | 424.867.302 | 5,94% | |
| OZKGY | -200.535.973 | -200.535.972 | 31.797.216 | 5,65% | |
| GOZDE | -368.762.108 | -368.762.108 | 52.968.864 | 4,68% | |
| TUPRS | -15.101.997.000 | -24.031.287.000 | 1.214.869.919 | 3,99% | |
| CEMAS | -110.466.834 | -110.466.834 | 15.326.735 | 3,72% | |
| KCHOL | -16.948.977.000 | -17.264.164.000 | 1.306.979.846 | 3,48% | |
| ANELE | -69.605.799 | -58.781.595 | 6.473.905 | 3,31% | |
| SASA | -1.038.481.000 | -1.038.481.000 | 167.772.339 | 2,98% | |
| AEFES | -2.459.591.000 | -8.574.817.000 | 342.562.016 | 2,77% | |
| MPARK | -294.460.000 | -717.806.000 | 68.358.992 | 2,57% | |
| GENTS | -39.969.615 | -39.969.615 | 6.053.537 | 2,51% | |
| YATAS | -70.262.455 | -70.262.455 | 11.671.599 | 1,97% | |
| TTRAK | -140.429.739 | -427.717.072 | 36.409.693 | 1,85% | |
| ULKER | -89.414.000 | -1.013.081.000 | 88.328.049 | 1,77% | |
| ISFIN | 60.148.000 | 60.148.000 | 44.136.807 | 1,73% | |
| ANACM | -49.663.000 | -202.098.000 | 32.586.756 | 1,58% | |
| TCELL | -496.742.000 | -2.298.860.000 | 334.277.093 | 1,19% | |
| ISGYO | -63.636.829 | -350.369.884 | 9.046.242 | 0,97% | |
| ARCLK | -325.807.000 | -1.488.720.000 | 36.460.391 | 0,35% | |
| TMSN | -7.715.830 | -11.721.580 | 1.739.305 | 0,31% | |
| AFYON | -6.349.423 | -6.435.232 | 1.317.368 | 0,26% | |
| POLHO | 35.931.420 | -26.626.075 | 4.618.480 | 0,20% | |
| FROTO | -3.465.400.000 | -3.813.734.000 | 18.657.640 | 0,10% | |
| IHLGM | -1.327.235 | -2.096.549 | 167.305 | 0,09% | |
| OTKAR | -3.046.000 | 47.709.000 | 457.902 | 0,02% | |
| HEKTS | -340.655 | -340.655 | 94.311 | 0,01% | |
| SOKM | -2.720.198 | -2.720.198 | 395.183 | 0,01% |
Kur Değişimlerinden Olumsuz Etkilenmesi Beklenen BIST-100 Şirketleri
| YABANCI PARA | PARASAL KALEMLER | OLASI ETKİ / PİYASA | |||
| KOD | POZİSYONU NET (TL) | NET YABANCI PARA POZİSYONU (TL) | OLASI ETKİ (TL) | DEĞERİ (28.11.2018 Tarihli Kapanış) | |
| DOHOL | 4.171.822.000 | 3.735.911.000 | -574.606.632 | -19,09% | |
| ALGYO | 632.545.461 | 632.545.461 | -87.033.756 | -16,70% | |
| PRKME | 290.281.252 | 290.560.736 | -39.726.226 | -10,34% | |
| ALARK | 585.528.891 | 612.237.394 | -81.724.856 | -8,90% | |
| IPEKE | 795.195.000 | 795.195.000 | -108.902.624 | -7,17% | |
| HURGZ | 245.507.733 | 244.244.400 | -33.586.840 | -5,79% | |
| SODA | 2.537.145.000 | 2.291.457.000 | -324.295.929 | -4,71% | |
| ECILC | 513.704.000 | 793.857.000 | -77.199.967 | -3,78% | |
| KOZAA | 795.123.000 | 795.123.000 | -108.893.053 | -3,76% | |
| SISE | 3.586.884.000 | 3.051.388.000 | -412.534.730 | -3,70% | |
| CEMTS | 162.630.785 | 129.334.287 | -24.655.555 | -3,69% | |
| DOAS | 190.401.000 | 190.401.000 | -29.495.736 | -2,88% | |
| EGEEN | 279.231.948 | 273.120.155 | -33.142.281 | -2,79% | |
| GEREL | 30.314.912 | 29.319.068 | -4.161.369 | -2,27% | |
| TKFEN | 714.691.000 | -73.470.000 | -156.707.281 | -2,11% | |
| DEVA | 115.926.215 | 64.470.672 | -11.063.632 | -1,57% | |
| KOZAL | 926.870.000 | 926.870.000 | -126.447.581 | -1,55% | |
| KARTN | 102.780.526 | 102.780.526 | -14.539.588 | -1,44% | |
| SAHOL | 3.809.239.000 | 3.809.239.000 | -180.900.961 | -1,11% | |
| TRKCM | 273.694.000 | 250.890.000 | -40.699.370 | -1,05% | |
| ENJSA | -757.726.000 | 406.292.000 | -56.611.456 | -0,98% | |
| FLAP | 5.991.906 | 5.991.906 | -922.311 | -0,94% | |
| TOASO | -3.006.030.000 | -2.980.498.000 | -73.041.784 | -0,81% | |
| ASELS | 456.927.000 | 959.879.000 | -150.822.437 | -0,49% | |
| TATGD | 10.806.206 | 10.806.206 | -1.543.358 | -0,29% | |
| GOODY | 14.792.837 | 14.792.837 | -1.961.413 | -0,21% | |
| PETKM | 86.032.000 | 86.032.000 | -8.192.824 | -0,09% | |
| KORDS | 47.278.542 | 47.278.542 | -1.442.807 | -0,07% | |
| BIMAS | 31.814.000 | 31.814.000 | -4.373.547 | -0,02% |
Fonksiyonel Para Birimi Farklı Olan BIST-100 Şirketleri
Fonksiyonel para birimi Türk Lirası dışında yabancı bir para birimi olan şirketler aşağı gösterilmiştir. TL’deki değer kazanımlarının ön plana çıktığı 30 Eylül 2018 ile 28 Kasım 2018 tarihleri arasında Türk Lirası cinsinden yükümlülükleri bulunan şirketlerin kur farkı gideri yazabileceği hesaplanırken, Türk Lirası cinsinden varlığı bulunan şirketlerde hesaplanan kur etkisi olumlu olmaktadır. Fonksiyonel para birimine bağlı olarak aşağıdaki tabloda verilen kur değişimlerine bağlı olarak hesaplama yapılmıştır.
| 30.Eyl.18 | 28.Kas.18 | Değişim | |
| TL/USD | 0,1653 | 0,1914 | 15,79% |
| TL/EUR | 0,1423 | 0,1684 | 18,34% |
| TL/GBP | 0,1266 | 0,1492 | 17,85% |
| TL/JPY | 18,76 | 21,74 | 15,88% |
| USD/EUR | 0,8618 | 0,8795 | 2,05% |
| EUR/USD | 1,1604 | 1,137 | -2,02% |
| JPY/USD | 0,8796 | 0,8801 | 0,06% |
Hesaplanan Kur Etkileri:
| YABANCI PARA | PARASAL KALEMLER | OLASI ETKİ / PİYASA | |||
| KOD | POZİSYONU NET (TL) | NET YABANCI PARA POZİSYONU (TL) | OLASI ETKİ (TL) | DEĞERİ (28.11.2018 Tarihli Kapanış) | |
| Fonksiyonel Para Birimi Dolar Olanlar | |||||
| ENKAI | 2.044.585.000 | 1.260.030.000 | 7.125.405 | 0,03% | |
| EREGL | -3.760.886.000 | -1.674.267.000 | -278.322.977 | -1,02% | |
| ISDMR | 1.974.544.000 | 1.909.069.000 | -273.501.259 | -1,56% | |
| BRSAN | -19.214.081 | -117.232.739 | -17.828.061 | -1,57% | |
| NETAS | -296.183.745 | -296.183.745 | -52.648.736 | -11,16% | |
| Fonksiyonel Para Birimi Euro Olanlar | |||||
| PGSUS | 757.269.700 | 216.883.440 | 53.015.805 | 2,04% | |
| TAVHL | 460.220.407 | 309.060.933 | 54.544.032 | 0,64% | |
