Dolarizasyon ne demektir?
Dolarizasyon (Dolarization / Currency Substitution) Bir ülkedeki yerleşiklerin değişim aracı, hesap birimi ve değer biriktirme aracı olarak kendi ulusal paraları yerine yabancı para olarak ABD doları kullanmalarına verilen addır. Dolarizasyonun iki türü vardır.
Tam dolarizasyon, bir ülkenin ulusal parasını tamamen terk edip, yabancı para birimini resmi para birimi olarak kabul etmesidir. Kısmi dolarizasyon; bir ülkede ekonomik birimlerin, yüksek enflasyon ve belirsizlik ortamında ulusal paranın olası değer kaybından korunmak amacıyla, ulusal para cinsinden finansal varlıklar yerine yabancı para cinsinden finansal varlıkları seçmeye başlamasıyla ortaya çıkmaktadır. Genelde dolarizasyonun ilk aşamasının, yabancı para cinsinden varlıkların değer biriktirme aracı olarak kullanılmaya başlanması olan ‘varlık ikamesi’ şeklinde geliştiği görülmektedir.
Öte yandan, özellikle gelişmekte olan piyasalarda yakın geçmişte sıkça yaşanan bankacılık krizleri, iktisat yazınına varlık dolarizasyonunun yanı sıra ‘yükümlülük dolarizasyonu’ kavramını da eklemiştir. Yükümlülük dolarizasyonu; ülkedeki bankacılık ve kamu kesimi dahil olmak üzere tüm ekonomik birimlerin, yabancı para cinsinden büyük miktarda yükümlülüklerinin bulunmasıdır.
Türkiye’de dolarizasyon var mıdır? Ne boyuttadır?
Evet, Türkiye’de yukarıdaki tanımdan hareketle tam dolarizasyon olmamakla birlikte, yükümlülük dolarizasyonu vardır. Türkiye’deki şirketlerin dolar cinsinden büyük miktarda yükümlülükleri olmakla birlikte ” Türk Parasının Kıymetini Koruma Kanunu” çıkana dek gerek İstanbul gerek Anadolu’da birçok gayrimenkulün satış ve kiralama işleri, alışveriş merkezlerinin dükkan kiraları dolar ve euro üzerinden yapılmakta idi.
TÜRK PARASI KIYMETİNİ KORUMA HAKKINDA daha fazla bilgi için buraya bakabilirsiniz.
