El Ayak Ağız Hastalığı Nedir?
El, ayak, ağız hastalığı, ilkbahar ve sonbahar döneminde özellikle 5 yaş altı çocuklarda sık görülen viral bir hastalık olarak karşımıza çıkıyor. 5 yaş altındaki çocuklarda daha sık görülmesine rağmen hem daha büyük çocukları hem de yetişkinleri de etkisi altında alabilen çok bulaşıcı bir hastalık olduğunu dikkat çeken Hastane Derindere Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Wassim Bekraki, hastalığa karşı alınması gereken önlemleri anlattı.
Bu belirtiler alarm veriyor
Bu hastalığın ana özellikleri birden başlayan yüksek ateş, boğaz ağrısı, iştahsızlık ve halsizlik bulguları ile birlikte ağız içinde ve ağız çevresinde, ellerde ve özellikle avuç içinde, ayaklarda ve özellikle ayak tabanında görülen döküntüler ile karakteristik olan bir hastalıktır… Çoğu hastada ilk gün yüksek ateş ile doktora gidilirken daha döküntülerin oluşmadığı ve ağız içinde akut farenjit manzarası görüldüğünden tetkik bakılmazsa yanılgıya düşüp tedavide hiç etkisi olmayan antibiyotik tedavisi başlatılır. Ama 24 saat ile 48 saat içinde ateşin düzelmeye başlaması ve bununla birlikte döküntülerin bariz hale gelmeye başlaması, ağız içinde aftların da oluşması ile ağrılı ve zor beslenme dönemi başlaması ile tekrar doktora başvurulur ve el ayak ağız hastalığı olduğu anlaşıldığında semptomlara yönelik tedavi başlatılarak ve eğer ereksiz yere verilmişse antibiyotik tedavisi kesilir. Döküntülerin özelliğine bakıldığında suçiçeği döküntüsüne benzeyen ama daha küçük içi sıvı dolu veziküller şeklinde veya kırmızı yuvarlak lezyonlar şeklinde olabilir. Bu döküntüler hem ağrılı hem de kaşıntı eşlik edebilir. Bu hastalık aileleri özellikle beslenme bakımından çok zorlasa da kendi kendini sınırlayan ve ağır hastalık tablosuna neden olmayan viral bir hastalıktır. Hastalar genellikle 7 ile 10 gün içinde gelişen tüm bulguların kaybolması ile tamamen iyileşirler.
El Hijyenine Önem Verilmeli
El ayak ağız hastalığı ile enfekte olan çocuğun salyası, dışkısı ve idrarı gibi olan salgıları ile temas sonucu bulaşabilir. Bu da solunum yolu ve ağız yolu ile bulaşma meydana gelebilir. Özellikle eller kilit görev görür. O da salgı teması, oyuncaklar ve eller ile bulaşabileceğinden hasta çocuklar ile aynı ortamı paylaşmak, kalabalık ortamlarda bulunmak hastalığa yakalanma riskini arttırır.
Hastalıktan korunmanın ana kuralları:
- Hastalığın ilk haftası genellikle bulaşma oranı en yüksek olan süredir. Bu yüzden mümkün olduğunca bu süre zarfından diğer çocuklara bulaşmayı önlemek adına çocuğu evde ve başka çocuklarla temas kurmasını engellemeyi sağlamak gerekir.
- İmmün sistemi yani bağışıklığı bozulmuş veya organ nakli yapılan kişilerden hasta olan çocuğunuzu uzak tutun. Aynı şekilde halen risk faktörü bilinmediğinden hamile olan kadınlardan hasta olan çocuğunuzu uzak tutun.
- Çocuklarınızın ellerini su ve sabun ile sık sık yıkayın.
- Sık temas edilen yüzeyleri uygun bir şekilde dezenfekte edin, özellikle çocukların ortak oyun alanları ve oyuncakları düzenli bir şekilde dezenfektan ile temizleyin.
- Bebeğinizin bezini değiştirdikten sonra muhakkak ellerinizi sabun ile yıkayın.
- Ortak tabak, bardak, çatal, kaşık ve havlular kullanmayın.
- Sarılma ve tokalaşma ve öpüşme gibi yakın temaslardan kaçının.
El Ayak Ağız Hastalığından Nasıl Korunulur, Hastalık Nasıl Tedavi Edilir?
Hafif döküntü ile seyreden bulaşıcı, viral bir hastalık olan el ayak ağız hastalığı, en sık 2-10 yaş arasında görülüyor. Nadiren daha büyük çocuklarda ve yetişkinlerde görülebileceğini söyleyen Liv Hospital Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Yrd. Doç. Dr. Emre Çenesiz el ayak ağız hastalığı tedavisi ve korunma yollarını anlattı.
El Ayak Ağız Hastalığının Belirtileri nelerdir?
Genellikle boğaz ağrısı, hafif ateş, iştahsızlık, halsizlik gibi hafif şikayetlerle başlar. Özellikle avuç içi ve ayak tabanında ve ağız mukozasında döküntülerle kendini gösterir. Döküntüler genellikle 7-10 gün içinde kendiliğinden düzelir. Döküntüler başladıktan itibaren bir hafta bulaşıcılığını korur. Özellikle gebelerde ilk üç aylık dönemde düşüğe neden olabilir. Bu yüzden özellikle gebelerin el ayak ağız hastalığına karşı çok dikkatli olması gerekir.
Hastalık Nasıl Bulaşır?
Kişiden kişiye bulaşan virüs ile enfekte kişilerin tükürük, burun akıntısı, balgam gibi solunumsal salgılarına temas ile olur. Kişi öksürdüğünde veya hapşırdığında bulaşma olabilir. Döküntülerden itibaren bir hafta bulaşıcılığı devam eder. Hasta kişiyle temastan 3-7 gün sona ortaya çıkabilir. Karakteristik döküntüyle birlikte klinik muayene ile tanı konulur.
Tedavisi nasıl yapılır?
Sağlıklı erişkin ve çocuklar çoğu zaman tedaviye gerek olmadan iyileşirler. Tedaviler genellikle ateşin düşürülmesi, kaşıntının azaltılması, eklem ağrılarının giderilmesi gibi rahatlatmaya yöneliktir. Antibiyotiklerin tedavide yeri yoktur. Çok sıklıkla kendiliğinden düzelir, çok nadiren menenjit gibi ciddi rahatsızlıklara neden olabilir. Nadir olmakla birlikte döküntüye eşlik eden yüksek ateş, kusma, bilinç bulanıklığı, solunum güçlüğü, çarpıntı gibi bulgular saptandığında komplikasyon açısından değerlendirilmesi gerekir.
ÖNERİLERE UYUN, HASTALIKTAN KORUNUN
- Aşısı yoktur.
- Eller sık sık su ve sabun ile yıkanmalıdır.
- Öksürük-hapşırık esnasında ağız ve burun kapanmalıdır.
- Göz-burun-ağza sık sık dokunulmamalıdır.
- Hasta kişilerle temastan kaçınılmalıdır.
- Hasta olan çocukların evde kalması sağlanmalıdır.
Genel hijyen önlemleri sağlanmalıdır.
