Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi, Betam, Prof. Dr. Seyfettin Gürsel, Yrd. Doç. Dr. Gökçe Uysal ve Araştırma Görevlisi Ayşenur Acar tarafından hazırlanan “KAYITLI İŞGÜCÜ PİYASASINDA ÜCRET KATILIĞI VE KAYIT DIŞILIK” başlıklı araştırma notunu yayınladı.
Yapılan uluslararası karşılaştırmalar Türkiye kayıtlı işgücü piyasasında ücretlerin oldukça katı olduğunu ortaya koyuyor. Betam araştırmacıları bu çalışmada Türkiye’deki bölgesel işgücü piyasalarındaki ücret katılıklarını inceliyor. Türkiye’deki brüt asgari ücretin her bir bölgedeki brüt medyan ücrete oranının incelendiği araştırmada asgari ücret medyan ücrete ne kadar yakınsa işgücü piyasasının o kadar katı olduğu kabul ediliyor.
Batıdan doğuya ücret katılığı artıyor
TÜİK Hanehalkı İşgücü Anketi 2011 yılı verileriyle gerçekleştirilen araştırmada brüt asgari ücretin her bir bölgedeki medyan ücrete oranı hesaplanıyor. Araştırma sonuçları Türkiye’de ücret katlığının bölgesel düzeyde önemli ölçüde farklılaştığını gösteriyor. Çoğu bölgede ücretlerin Türkiye ortalamasından daha katı olduğu görülüyor. İstanbul ve Ankara gibi istihdamın önemli bölümünü kapsayan birkaç bölge Türkiye ortalamasının altında kalıyor. Ücret katılığına göre sıralama yapıldığında genelde batıdan doğuya daha katı işgücü piyasaları oluştuğu göze çarpıyor.
Ücret katılığı ve kayıt dışılık arasındaki ilişki hizmetlerde daha kuvvetli
Araştırmacılar işgücü piyasalarında ücret katılığının istihdamı kısıtlamakla birlikte daha ziyade kayıt dışılığı artırdığını belirtiyor. Ücret katılığı ile kayıt dışılık arasındaki ilişkinin basit bir analizinin yapıldığı araştırmada sektörler arasında da önemli farklılıklar olduğu ortaya konuyor. Sonuçlar ücret katılığı ile kayıt dışılık arasındaki ilişkinin hizmetlerde sanayiye kıyasla daha kuvvetli olduğuna işaret ediyor. Araştırmada bu durumun firma büyüklüğü, krediye ulaşım ve denetim sıklığı gibi sebeplerden kaynaklanabileceği belirtiliyor.
Politika önerileri
Veriler bölgeler arasında ücret katılığının farklılaştığını gösteriyor. İstihdam ve kayıt dışılık üzerindeki etkiler dikkate alındığında ücret katılığının giderilmesi açısından bölgesel politika geliştirmenin önemi ortaya çıkıyor. Bölgesel istihdam teşviklerinin benzer amaçları olduğu belirtilen çalışmada bu teşviklerin hem firmalar arasında haksız rekabet yarattığı hem de bütçeye ek yük getirdiğine dikkat çekiliyor. Bölgesel farklılıkları gidermek için bölgesel asgari ücretlerin sosyal taraflar, belediyeler, Kalkınma Ajansları gibi bölgesel paydaşları içeren bir mekanizma tarafından belirlenmesi önemli bir politika önerisi olarak sunuluyor.
