Bel Ağrısı Neden Olur?
Hem ayakta kalanlar, hem masa başında oturanlarda, çalışırken stres ya da gerginlik yaşayan insanlarda görülebilen bel ağrısı, yaşam kalitesini düşürür ve ilerlemesi halinde istenmeyen durumlara yol açar. Bel ağrınızı ilaç almak dışındaki yöntemlerle de geçirmek ve neden belinizin ağrıdığını anlamak için bu önerilere kulak verin…
Bel Ağrısından Kurtulmanın 10 Yolu
Ağrıyla yaşamak gerçekten zordur. Hele ağrınız belinizdeyse daha da zor. Bel ağrısı şiddetli olduğu ve uzun sürdüğü zaman hem günlük hayatı hem de iş verimini etkiler, yaşam kalitesini düşürür. Liv Hospital Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı Dr. Rıza Azeri 10 maddede bel ağrılarından kurtulmanın yollarını anlattı.
Her 20 dakikada bir ayağa kalkın, birkaç adım atın
Otururken omurgadaki disklerin arasındaki basınç oturma şekline bağlı olarak artar. Öne doğru eğilmekle veya yana doğru eğilip oturmakla disk aralarındaki basınç daha da yükselir. Bu yüzden her 20 dakikada bir ayağa kalkıp disk aralarındaki basıncı azaltmak gerekir. Diskin içinde damar olmadığı için çevredeki dokulardan beslenir. Oturduğumuz zaman diskin içinde sıvı alışverişi olmaz. Ancak hareket ettiğimiz zaman disk beslenir. Bu nedenle uzun süreli oturanlarda dejeneratif fıtıklar oluşur.
Belinizi destekleyin ve oturma pozisyonunuzu düzeltin
Dik oturduğumuz ve bele destek verdiğimiz zaman disklere binen yük miktarı azalır. Yana veya öne eğildiğimizde disk aralarındaki basınç artar ve bel ağrısına sebep olur. Destekleyiciler kişiye göre değişir, bel çukurunu dolduracak şekilde olmalıdır ve elastik olanlar tercih edilmelidir.
Yerden bir şey alırken belinizden eğilmeyin
Öne doğru eğilmekle bele binen yük miktarı kilo ve boyla ilgili olarak artar. Vücudun ağırlığının yüzde 60’ı belden yukarısı, yüzde 40’ı belden aşağısıdır. Öne doğru eğildiğimiz zaman fizik kurallarına göre eğilmenin artmasıyla belin yükü de artar. Örneğin 70 kiloluk birinin 42 kilo belden yukarısı, 28 kilo belden aşağısıdır. Öne doğru eğilmekle bele binen yük miktarı 4-5 katına çıkar. Bu da bele aşırı yük bindirir.
Rahat ettiğiniz pozisyonda uyuyun
Eğer sırt üstü rahat ediyorsanız sırt üstü, yüz üstü rahat ediyorsanız yüz üstü yatın. Rahat ettiğiniz pozisyon sizin için en iyi pozisyondur.
Bel çukuru fazla olanlar genelde sırt üstü yatamazlar, bu nedenle yan veya yüz üstü yatarlar. Sırt üstü yattığında bel sabaha kadar köprü kurmuş olur, dolayısıyla kişi bel ağrısıyla uyanır.
Yataktan aniden kalkmayın
Bel ağrısı olanlar yataktan kalkmadan önce bel kaslarını ısıtmak için belirli egzersizler yapabilirler. Yataktan kalkarken yan dönüp önce bacaklar sarkıtılmalı sonra kalkılmalıdır. Anlık hareketlerden kaçınmak gerekir. Gece yattığı zaman insanın kasları soğur. Bu yüzden üzerine bir şey örtme ihtiyacı hisseder. Dolayısıyla sabah kalkıldığında kaslar soğuk olduğu için bir anlık kalkmayla kas spazmı yaşanabilir. Bu nedenle önce basit hareketlerle kasları ısıttıktan sonra yan dönüp önce bacakları sarkıtmak sonra da vücudu kaldırarak yataktan kalkmak gerekir.
Yerden bir şey kaldırırken dizleri bükün
Yerden bir şey kaldırırken dizlerinizi bükerek kaldırın. Kaldırdığınız eşyayı kendi vücudunuza yakın tutun. Uzak tuttukça bele binen yük artar. Öne eğildiğiniz zaman vücut ağırlığı artacağından bele binen yük de artar. Dolayısıyla yerden bir şey alırken öne ya da yana eğilmeden dizlerden yardım almak gerekir. Bel ağrısı olanlar zaten ağır eşyalar kaldırmaktan kaçınmalıdır. Mecbur kalırlarsa kendilerine yakın tutmalıdır. Bavul taşıyacaksınız tekerlekli olanları tercih etmelisiniz. Sırt çantası kullanıyorsanız çift askılı olsun ki ağırlık bir tarafa binmesin.
Düz yolda yürüyüş yapın, koşmaktan kaçının
Yürüyüşün kondisyonu artırma, kilo verme gibi birçok yararı olduğu gibi omurgada diskin beslenmesi üzerine de faydaları vardır. Yürüyüş yaptığınız zaman sürekli bir ayak yerdedir, bu nedenle diskte çevre dokularla madde alışverişi olur. Diskin beslenmesine katkıda bulunur. Koşarken iki bacak da havada olabildiği için ayaklar düştüğü anda diskler üzerine bir basınç olur. Omurlar birbirine basınç uyguladığı için bel fıtığı da artar.
Suyun kaldırma gücünden faydalanın
100 kiloluk insan suya girdiğinde kas yağ durumuna göre 3 ile 5 kilo arasında ağırlığı olur. Dolayısıyla yüzmek kasları güçlendirir, bele herhangi bir ağırlık gelmez. Böylece bele yük vermeden kaslar güçlenmiş olur.
Kilo almaktan kaçının ve sigara içmeyin
Aşırı kilo almayın, varsa verin. Özellikle göbek bölgesinden alınan kilolar bele binen yük miktarını artırıyor. Ayrıca büyük göğüsler de bel ağrısı yapıyor. Çok büyük göğüsleri küçülttürmek bel ağrısını hafifletecektir. Sigara omurgadaki disklerin çevresindeki ince damarları tıkadığı için diskin beslenmesini zorlaştırır. Bu nedenle sigara içenlerde bel fıtığı daha çok görülür, varsa artar.
Duruş egzersizleri yapın
Omurga bir bütündür, herhangi bir yerinde şekil bozukluğu varsa ister istemez bel kısmını da etkileyecektir. Örneğin aşırı kamburluk beldede çukur yapar ve bel ağrısına sebep olur. Bu nedenle duruş egzersizleri yapmak önemlidir.
Bel Ağrısı Kabusa Dönmesin
Herkes yaşamında en az bir kere bel ağrısı çekmiştir. Bel ağrısının sebebi kas ve bağ dokusundaki zorlanmalara bağlı gerilmeler olabileceği gibi bu yapıların oluşturduğu zincirdeki bozukluk da yaşam kalitesinde düşüşe neden olabilir. Liv Hospital İstanbul Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Prof. Dr. Çağatay Öztürk gerekli önlem alındığı takdirde basit bel ağrılarının kolayca tedavi edildiği üzerinde durdu. Prof. Dr. Çağatay Öztürk “Bel ağrısında ilaç kullanımı ve egzersiz işe yaramadığında, devreye cerrahi tedavi girer. Özellikle mikro cerrahi yöntemler ile yapılan tedavinin sonuçları oldukça başarılı yanıtlar veriyor. Daha karmaşık durumlarda da açık mikroskopik veya enstrümanlı cerrahi devreye giriyor. Önemli olan uygun hastaya uygun tedaviyi uygulamak” diyor.
Eklem ve bağlar düzgün yük aktarımını sağlar
İnsanlar yaşam boyu yerçekimine karşı mücadele eder. Doğası gereği insan omurgası, ayakta yaşama adapte olmuştur ve ayakta durabilmek için yük aktarımını kendi içindeki bölgelerde paylaştırmıştır. Omurgadaki bu anatomik bölgeler boyun, sırt, bel, sağrı kemiği ve kuyruk sokumu olmak üzere 5’e ayrılır. Her omurga bölgesi yük dağılımını sağlamada biyomekanik açıdan farklılık gösterir. Boyun, bel ve omurga, lordoz ismi verilen iç bükey bir eğime sahipken sırt bölgesi kifoz ismi verilen dış bükey bir eğime sahiptir. Omurgalar arasında disk yapıları bulunur. Omurgayı ve disk yapılarını saran paraspinal adaleler, her omur arasındaki eklem ve bağlar birlikte çalışarak düzgün yük aktarımını sağlar. Omurganın içinden geçerek kollara ve bacaklara yayılan sinirlerin çıktığı omurilik dış ortamdan bu yapılar sayesinde korunmuş olur.
Fıtık yaşamı olumsuz etkiliyor
Basit bel ağrıları sıklıkla 6 hafta içinde kendiliğinden veya fizik tedavi ya da ilaç kullanımı ile gerileyebilir. Yaşamı daha olumsuz bir şekilde etkileyecek ağrının nedeni ise boyun ve bel bölgesinde görülen fıtıklar olabilir. Omurilikten çıkan sinirlere baskı yaparak kollarda veya bacaklarda ağrı yapabilir. Fıtıklaşan diskin bulunduğu bölgeye göre kişinin şikayetleri farklıdır. Boyun bölgesindeki fıtıklarda sırt bölgesinde ağrı, kollarda, ellerde ağrı veya uyuşma meydana gelir. Bel bölgesindeki fıtıklarda ise fıtığın yerine göre sağ/sol bacakta veya her iki bacakta ağrı uyuşma şikayetleri olur.
Mikro cerrahi yöntemler yüz güldürüyor
Bu tür ağrıların basit tedavi yöntemleri ile ilerlemesi engellenebilir. Bu nokta da önemli olan önceden önlem almaktır. Yatak istirahati, ilaç kullanımı, egzersizler işe yaramadığında ise devreye cerrahi tedavi girer. Cerrahi tedaviler ilerleyen teknoloji ile hasta açısından daha basit bir hale geldi. Mikro cerrahi yöntemler ile yapılan tedavinin sonuçları oldukça başarılı yanıtlar veriyor. Daha karmaşık durumlarda açık mikroskopik veya enstrumanlı cerrahi gereksinimleri de olabilir. Burada ideal olan uygun hasta seçimi ve uygun tedaviyi uygulamaktır.
Bel Ağrınızın Nedeni Kabarık Cüzdanınız Olabilir
Bel ağrısı günümüzde en sık karşılaşılan sağlık sorunlarından biri. Öyle ki toplumun yüzde 80’i yaşamında en az bir kere bel ağrısı sorunu yaşıyor. Ama her bel ağrısının altında mutlaka cerrahi bir sorun aramamak gerekiyor. Bel ağrınızın nedeni arka cebinizde taşıdığınız kabarık cüzdanınız da olabilir; yani “cüzdan sendromu” yaşıyor olabilirsiniz. Liv Hospital Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı Dr. Rıza Azeri “cüzdan sendromu”na karşı alınabilecek önlemleri anlattı.
Arka cepte taşınan cüzdan zarar veriyor
“Cüzdan sendromu” özellikle cüzdanlarında kredi kartı, ehliyet, kimlik, para veya gereksiz kartları taşıma alışkanlıkları olan erkeklerde sık görüldüğü için bu isim verilmiştir. Şişkin cüzdan üzerine oturulduğunda leğen kemiğinde (pelvis) dengesizlik olur, bunun sonucunda bel ve omurga çevresindeki kaslarda zorlanma ve spazm gelişerek bel ve omurga ağrıları oluşturur. Bu yüzden uzun süreli arka cepte cüzdan kullananlarda kronik kalça ve bel ağrısı gelişir. Ayrıca cüzdanın siyatik sinirine bası yapması sonucu bel fıtığına belirtisi gibi bacakta geçici veya kalıcı uyuşma ve karıncalanma yapabilir.
Ergenlerde skolyoz yapıyor
Cüzdan taşıyan erkekler oturduklarında cüzdan tarafındaki kabarıklık nedeniyle kalçaları yere paralel olmaz. Kalça ve bel kaslarında sürekli dengesizlik ve gerginlik oluşur, zamanla kronik kalça, bel ve bazen sırt ağrıları oluşabilir. Ayrıca kalçada cüzdan üzerinde oturuşa bağlı olarak Piriformis denilen ve siyatik sinirin üzerinde bulunan kasın bası sonucu bölgesel kan akımı yavaşlamasına bağlı spazma girer ve siyatik sinire bası nedeniyle de bacakta uyuşma gelişmesine neden olur. Özellikle ergenlerde omurgada şekil bozukluğu ve skolyoz oluşmasına neden olabiliyor. Bu yüzden son zamanlarda erkek pantolonlardaki arka cepler kalça kısmına değil daha aşağı uyluk kısmına dikiliyor.
Belirtileri nelerdir?
- Ağrı: En sık görülen belirti ağrıdır ve çoğunlukla kalça üzerinde görülür. Ağrılar cüzdan üzerine veya sert zemine oturmakla artar. Genelde hafif şiddette başlayıp zamanla artabilir veya aniden başlayabilir. Ağrı kalçada veya siyatik sinir boyunca oluşabilir. Bacağını kaldırma ve öne eğilme esnasında ağrı artabilir.
- Yürümede zorluk: Hasta yürüme veya bacak-bacak üzerine atmada zorlanır ve ağrıları artar, kalçayı rahatlatmak için ayağını dışa açarak yürür.
Uyuşma, karıncalanma: Bacakta siyatik sinir boyunca oluşabilir.
Cüzdan sendromu kadınlarda da görülüyor mu ?
Kadınlarda erkeklere oranla daha sık görülür. Bir yana eğilerek oturmak ve piriformis kasının spazmı sonucu benzer şikayetler olur. Özellikle hamileliğin son aylarında vücuttaki ağırlık merkezinin öne kayması sonucu piriformis kasının yürüme ya da oturma esnasında zorlanmasına bağlı olarak benzer şikayetler oluşur.
Sebepleri nelerdir?
- Arka cepte cüzdan taşıma
- Uzun süreli sert zeminde oturma
- İlgili bölgeye travma
- Kalça kaslarının aşırı zorlanması (uzun süreli bisiklet kullanımı)
- Duruş bozukluğu veya yürüyüş bozukluğu
- Çömelip kalkma gibi aktivitelerinin sıklığı
- Ağır aktivite ve spor öncesi kasları yeterince esnetmeme
- Kalça ve pelvis’e yönelik ortopedik cerrahi girişimler
Tanı nasıl konulur?
- Elle muayene esnasında kalçada piriformis kası üzerinde hassasiyet
- Belirli kalça manevralarıyla hastanın ağrısının artması
- Nörografik MR
- EMG, pudendal sinir lezyonu veya siyatik sinir hasarının tespiti
- Görüntüleme yöntemlerinde (Röntgen, MR, BT)başka hastalıkların olmaması (Sakroiliak ya da kalça eklem patolojisi, belde fıtık veya dar kanal v.s.)
Laboratuar: Romatizma testlerin negatif oluşu
Tedavisi nasıl yapılıyor?
Erken ya da akut dönemde anti-inflamatuar ve kas gevşeticil ilaçlar ağrı ve spazmı azaltmaya yardımcı olur. İlk 1-2 gün içinde 2-3 saatte bir 20 dakika soğuk uygulama yapılabilir. Ağrı azaldıktan sonra kalça, uyluk ve bacak kaslarındaki gerginliği azaltmaya yönelik germe ve belirli kasları güçlendirecek egzersizler yapılabilir. Bu egzersizler fizyoterapist tarafından hastaya öğretilir. Spor yapmayan hastalara spor yapmaları tavsiye edilir. Ağrısı devam eden hastalara fizik tedavi cihazlarıyla uygulama yapılır. Manuel terapi teknikleri ile eklem mobilizasyonu, bağ dokusu ve kasları esnetmeye yardımcı olur. İnatçı olgularda kas içi enjeksiyonlar yapılabilir.
Nasıl önlenebilir?
- Dengesiz oturmadan ve arka cepte cüzdan taşımaktan kaçınılması gerekir.
- Hamilelerde aşırı kilo varsa veya kasları güçsüz ise uzun süreli oturma ve ayakta kalma ve yürüyüşlerden kaçınılmalıdır.
- Ofis çalışanları ve masa başında çalışanlar ergonomi kurallarına uymalı ve özellikle sandalyenin uç kısmında oturarak çalışmaktan kaçınmalıdır.
- Kalça ve bacak kaslarının güçlü ve esnek olması için düzenli spor yapılmalıdır.
Bel Fıtığı Nedir? Sebepleri Nelerdir? Tedavisi Nasıldır?
Fıtık, bir iç organın, normalde içinde bulunduğu beden bölgesindeki yerinde deforme olması, zayıf bir noktadan dışarı çıkmasıdır.
Toplumda sık görülen bir sağlık sorunu olan bel fıtığı, her 10 kişiden sekizinde görülüyor. Her ağrının bel fıtığı olmadığına dikkat çeken Liv Hospital Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı Dr. Hilal Yıldız, “Bel kaslarının gerginliği, omurga kemiklerini bağlayan bağlardaki zorlanmalar, omurgada kaymalar bel ağrılarına sebep oluyor. Bu nedenle herkes bel fıtığı olma riski taşıyor” dedi. Uzm. Dr. Hilal Yıldız bel fıtığı ile ilgili doğru bilinen yanlışlara dikkat çekiyor.
Bel Fıtığı Ağır Kaldıranlarda Olur: Yanlış
Ağır kaldırmak bir risk faktörüdür. Çünkü ağır olan bir cismi kontrolsüz kaldırdığınız zaman bel omurgasının belli yerlerinde basınç artışı olur. Bu da diskin içindeki çekirdeğin yer değiştirmesi ve basınca dayanamayıp dışarı çıkmasına yol açar. Fakat bel fıtığı sürekli oturan bireylerde de görülebilir.
Bel Fıtığı Olanlar Sert Yerde Yatmalıdır: Yanlış
Aslında çok sert zemin, omurga için rahatsız edici olabilir. Yarı sert ortopedik bir yatak bel fıtığı rahatsızlığı olan kişiler için çok daha ideal. Ancak ağrılı dönemde, özellikle yatış pozisyonuna dikkat etmek gerekiyor.
Bel Fıtığı Ameliyatından Sonra Sürekli Korse Takılmalıdır: Yanlış
Korse bel kaslarının görevini aldığı için zayıflatıyor. İdeal olansa bel kaslarının güçlü olmasıdır. Ancak kas ağrısının yoğun olduğu dönemlerde, uzun saatler ayakta kalma, yolculuk gibi durumlarda iki haftayı geçmeyecek şekilde korse takılabilir.
Tuvalet İhtiyacı Dışında Kalkmadan Kesin Yatak İstirahati Gerekir: Yanlış
Hasta neredeyse ameliyattan hemen sonra bile ayağa kaldırılıyor. Ameliyattan sonraki bir ay içinde, aşırı bel hareketi yapmak, öne-arkaya eğilmek, dönmek ve uzun süre oturmak önerilmiyor. Yavaş yavaş hareket ve egzersizler başlar. Hasta kısa sürede günlük yaşama dönebilir.
Bel Fıtığı Ameliyatında Felç Kalma Riski Yüksek: Yanlış
Günümüzde değişik ameliyat yöntemleri var artık. Felç kalma gibi durumlara çok az tanık oluyoruz. Ameliyat noktasına gelen kişinin rahatlıkla ameliyat olması öneriliyor. Önemli olan hasta için ameliyat gerekliliğinin titizlikle değerlendirilmesidir.
Spor Bel Fıtığını Önlüyor: Yanlış
Bel fıtığının sebeplerinden biri de uzun süre oturmak ve hareketsiz kalmak. Vücut ağırlığı alt kısımdaki sekmenlere biniyor ve disk, olması gerektiğinden daha fazla yük taşıyor. Kasların güçlü olması için hareket şart. Düzenli yapılan yüzme, pilates ve yoga gibi sporlar, bütün kasları eşit çalıştırarak güçlendiriyor. Bu da bel fıtığını büyük ölçüde engelliyor.
