Disponibilite, kelime olarak ihtiyari karşılık, kasada nakit bulundurma zorunluluğu, gerekli durumda kullanılabilir halde bulunma, mevcut hazır para demektir.
Disponibilite Oranı, bankalardaki mevduat ile bu mevduata karşılık bankanın bulundurmasının zorunlu olduğu nakde çevrilebilecek değerler arasındaki ilişkiyi ifade eden orandır. Keza bankalar topladıkları tüm parayı karşılık veya kredi olarak dağıtamazlar. Bu paranın bir bölümünü güvence niteliğinde Merkez Bankası’na “mevduat munzam karşılığı” olarak yatırırlar. Diğer bir kısmını ise para çekilişlerini karşılamak üzere kasalarında bulundururlar. Bu kasada tutulan parasal varlığa “disponibilite” denmektedir.
Bununla birlikte bu uygulama 2005 yılında kaldırılmıştır. Bunun yerine “zorunlu karşılıklar” uygulaması devam etmektedir. Söz konusu karşılıklar ise BDDK (Bankacılık Denetleme ve Düzenleme Kurumu) tarafından belirlenmekte, gerek görüldüğü taksirde değiştirilmekte ve düzenli olarak kontrol edilmektedir.
