Dünya Bankası, IFC ve PwC işbirliğiyle hazırlanan “Vergi Ödemesi 2014”
(Paying Taxes 2014) raporuna göre;
Teknoloji, en yaygın uygulanan vergi reformu
Dünya ülkeleri vergi uyum sistemlerinde reformlar yapmaya devam ettikçe vergi oranı politikaları değişiklik gösteriyor. Haziran 2012 – Haziran 2013 arasındaki dönemde 32 ekonomi, vergi ödeme kolaylığı sağlama konusunda adımlar attı.
Türkiye’deki vergi sistemi dijitalleşiyor. Yeni uygulamalar vergi denetimlerinin etkinliğini ve verimliğini artırırken mükellefler de yasal kayıtların basımları ve saklanmaları konusundaki idari yükümlülüklerin yarattığı mali yükten kurtularak tasarruf sağlayabilecekler.
Dünya Bankası, Uluslararası Finans Kuruluşu (IFC) ve PwC işbirliğiyle hazırlanan Vergi Ödemesi 2014 (Paying Taxes 2014) raporunun sonuçlarına göre, ülkeler vergi gelirlerini arttırmak ve büyümeyi teşvik etmek arasındaki dengeyi tutturmak için birçok farklı politika uyguluyor. Vergi uyumu için yapılan yeni uygulamalarda teknolojiden yararlanılan, online dosya oluşturma ve ödeme yapmayı mümkün kılan internet sistemlerinin kullanıma sunulması veya iyileştirilmesi, üç yıldır üst üste en yaygın şekilde uygulanan vergi reformu olarak belirlendi.
Rapora göre, bu yıl 14 ekonomi toplam vergi yükümlülüğünü ya da bazı şirketlerin ödeyeceği vergi miktarını arttırırken,14 ekonomi de tam tersi bir yol izledi. Dünyanın pek çok bölgesinde, şirketlerin ödeyeceği toplam vergi miktarının düşüş hızı yavaşlamaya devam ediyor. İlki 2004 yılında yayınlanan Vergi Ödemesi raporları, bu dokuz yıllık süreçte kurumlar vergisinin sürekli olarak azaldığını ve şirketlerin yükümlü olduğu çalışmaya ilişkin vergilerin daha istikrarlı olduğunu ortaya koyuyor. Bu vergiler de an itibariyle toplam vergi yükünün büyük bir kısmını oluşturuyor.
Vergi Ödemesi 2014 (Paying Taxes 2014) raporu, Haziran 2012 – Haziran 2013 arasındaki dönemde 32 ekonominin, vergi ödeme kolaylığı sağlama konusunda adımlar attığını gösteriyor. Çalışma kapsamında, 189 ekonominin vergi rejimleri incelendi ve vergi uyumu için atılan adımlar arasında online dosya oluşturma ve ödeme yapmayı mümkün kılan internet sistemlerinin kullanıma sunulması veya iyileştirilmesi, üç yıldır üst üste en yaygın şekilde uygulanan vergi reformu olarak belirlendi.
Türkiye’de de vergi sistemi dijitalleşiyor
PwC Türkiye Vergi Hizmetleri Lideri Zeki Gündüz çalışmayı şöyle değerlendirdi: “Türkiye’de vergi sistemine baktığımızda, 2004 yılında Maliye Bakanlığı tarafından başlatılan, Vergi İdaresini, basılı belge formatından elektronik ortama taşıma çalışmaları geçen süre içinde önemli gelişmeler gerçekleştirdi. Kayıtlar vergi dairesinde elektronik olarak tutulurken, diğer elektronik ortama geçiş girişimleri ve devamındaki e-devlet uygulamaları devreye girdi. 2008 yılında telekomünikasyon sektörü için başlatılan elektronik faturalama sisteminin diğer sektörleri de içine alacak şekilde kapsamını genişletmek, önceliği de şirketler arası işlemlere verme çalışmalarını sürdürüyor. Böylece şirketlerin, basılı fatura uygulamasını kaldırılmasıyla, 10 yıl olan saklama süresi gereği oluşan saklama ve baskı maliyetlerinden kurtulunması hedefleniyor.”
Raporda Türkiye ile ilgili şu değerlendirmelere yer verildi:
- Türkiye’de orta ölçekli bir şirket vergi gerekliliklerine uyum sağlamak üzere elde ettiği kârın yüzde 40,2’si oranında vergi ödemekle yükümlü. Şirketler bir yılda yaptığı 11 adet ödeme için 226 saat harcıyor.
- Elektronik faturalama, şeffaflığı arttırarak iç ve dış denetimi daha da kolaylaştıracak. E-faturalara elektronik platformdan kolayca ulaşılabileceğinden dolayı, şirketler de nakit yönetimleri ile ilgili daha güvenilir gerçek zamanlı bilgiye sahip olacaklar.
- Türkiye’deki ikinci girişim ise, şirketlerin kanuni olarak tutmaları gereken muhasebe hesaplarının elektronik formata geçirilmesi. Elektronik faturalama sistemini uygulayan şirketler, ilgili yasal kayıtlarını elektronik olarak ve belirli koşullara bağlı kalarak tutabilecekler. Devrim niteliğindeki bu uygulama, yasal olarak on sene boyunca saklanması gereken büyük defter (defter-i kebir) ve envanter defterleri de dâhil olmak üzere, şirketleri yasal kayıtlarının sayfalarca basılmasından kurtaracak. Şu anda, e-fatura ve elektronik muhasebe kaydı uygulamalarına geçiş aşamasında ek maliyetler bulunuyor. Ancak saklama ve baskı maliyetlerinin düşmesiyle elde edilen tasarrufların bu maliyetlerden daha fazla olması bekleniyor. Yeni sistemin bir başka avantajı da, vergi denetimlerinde şeffaflığı arttırarak vergi kaçakçılığının azalmasına yardımcı olması.
- Bu önlemlerin hem iş ortamı, hem de vergi idareleri açısından oldukça yararlı olması bekleniyor. Vergi denetimlerinin etkinliği ve verimliği artacak ve mükellefler, yasal kayıtların basımları ve saklanmaları konusundaki idari yükümlülüklerin yarattığı mali yükten kurtularak tasarruf sağlayabilecekler.
Kamuda en son teknolojilerden yararlanmak şeffaflığı artırıyor
Raporu değelendiren Dünya Bankası Grubu’nun Küresel Göstergeler ve Analiz Departmanı Direktörü Augusto Lopez Claros şunları söyledi; “Dünya çapındaki gelir idareleri, ödeme sistemlerini düzenlemek ve modern hale getirmek için adımlar atıyor. 76 ekonomide mükellefler artık vergi beyanlarını dünyanın her yerinden elektronik olarak yapabiliyorlar. Kamu hizmetlerinin kalitesini yükseltmek için en son teknolojilerden yararlanmak şeffaflığı artırıyor. Ayrıca, birçok vergi idaresi de, bu gelişmenin vergi matrahını genişleterek makro ekonomik açıdan yarar sağladığını düşünüyor.”
2014 raporu, dünya genelinde vergi gerekliliklerine uyum sağlamak üzere orta ölçekli bir şirketin ortalama olarak, elde ettiği kârın yüzde 43,1’ini toplam vergi oranı olarak ödediğini, 26,7 adet ödeme yaptığını ve 268 saat harcadığını ortaya koyuyor.
Vergi sistemlerinin çağın gerekliliklerine ayak uyduracak şekilde güncellenmesi gerekiyor
PwC Vergi Şeffaflığı ve Toplam Vergi Katkı Payı Birimi Lideri Andrew Packman bu konuda şunları belirtiyor: “Vergi sisteminde yapılacak reformlar büyük önem taşıyor. Yapılan bu çalışma da, yalnızca kurumlar vergisinin değil, kimin, nasıl ve ne kadar vergiye tabi tutulacağı konusunda verilecek kararın da oldukça önemli olduğunu ortaya koyuyor. İş dünyasının küreselleşmesi ve vergi gelirleri konusunda ülkeler arası rekabetin artmasının yanı sıra markalar, yazılım ve teknik bilgi (know-how) gibi gayri maddi varlıkların şirket varlıkları içindeki yüzdesinin artması gibi uluslar arası vergi alanındaki gelişmeler, dünya çapındaki vergi sistemlerinin çağın gerekliliklerine ayak uyduracak şekilde güncellenmesini gerektiriyor.”
Vergi Ödemesi 2014 Raporu, orta ölçekli bir şirketin ilgili yılda ödemek zorunda olduğu tüm vergileri ve katkı paylarını değerlendiriyor. Ölçülen vergiler ve katkı payları; kâr veya kurumlar vergisi, işveren tarafından ödenen sosyal sigorta primleri ve çalışmaya ilişkin vergileri, mülkiyete ilişkin vergiler, mülkiyet devir vergileri, temettü vergisi, sermaye kazancı vergisi, mali işlemler vergisi, çöp toplama vergileri, motorlu taşıt vergileri ve diğer küçük vergilerle masrafları kapsıyor.
Vergi Ödemesi çalışması hakkında daha fazla bilgi için: www.pwc.com/payingtaxes.
Vergi Ödemesi yıllık raporu, Dünya Bankası Grubu’nun Doing Business raporunun Vergi Ödemesi bölümü temel alınarak hazırlanmıştır. Doing Business raporlar dizisi hakkında daha fazla bilgi için: www.doingbusiness.org
