Bu işaret dilleri başınızı belaya sokabilir…
Beden diliniz uyruğunuzu ele veriyor
Ligarba Turizm sözcüklere eşlik eden bazı el hareketlerini sıklıkla kullananlar için kısa bir araştırma yaptı. Zira kimi jest ve mimikler tahmin edemeyeceğiniz kadar farklı anlamlara gelebilir ve söylemek istediğiniz her ne ise turist olarak gittiğiniz ülkedeki anlamı hiç de sandığınız kadar masum olmayabilir.
İşaret dilinin enternasyonal olduğu sanılır ancak onlar da tıpkı dilde ve kültürde olduğu gibi coğrafya değiştikçe farklılaşır. Eğer sözcüklerinize eşlik eden bazı el hareketlerini sıklıkla kullanıyorsanız, Ligarba Turizm’in seyahatinizden önce bilmenizde fayda olacağı bu kısa araştırmasına göz atmanız yerinde bir karar olabilir. Zira kimi jest ve mimikler tahmin edemeyeceğiniz kadar farklı anlamlara gelebilir ve söylemek istediğiniz her ne ise turist olarak gittiğiniz ülkedeki anlamı hiç de sandığınız kadar masum olmayabilir. İyisi mi yaban ellerde yanlış anlaşılmak istemiyorsak, elimize kolumuza sahip çıkalım. Bilmediğimiz sularda yüzmeyi öğrenene dek temkini elden bırakmayalım.
Boynuz parmaklar yuva yıkar, aman dikkat!
ABD’den dünyaya yayılan, tüm rock severlerin eline yapışan bu işarete, sallanan kafaların, dinlenen heavy metal, rock, hard rock gibi müziklerin eşliğinde rastlanır. Ve bu haliyle dünya çapında sayıca hatırı sayılır bir grubun da ait olduğu ideolojiyi yansıtır. Ancak gözlerimizi İtalya, Portekiz, İspanya, Brezilya ve Kolombiya’ya çevirdiğimizde işin rengi bütünüyle değişir. Siyah tişörtlü, karanlık giyimli görüp dedeniz sandığınız, metal sever olduğuna neredeyse emin olduğunuz birine, samimi bir selam için elinizi kaldırıp “Rock Forever” mesajı verdiğinizi sandığınızda, ona “boynuzlandın adamım” demiş oluyorsunuz. Güneyli arkadaşımız hiç tanımadığı birinden, “Eşin seni aldatıyor!” mesajı alsa ne hisseder dersiniz? Bizce ne biz duyalım ne de o söylesin! Bu masal sorunsuzca burada bitsin, olaysız dağılalım! Zira konu oldukça hassas!
Suyun altında da lazım, ateş bacayı sardığında yakalandığınız yangında da!
Dalgıçların sıkça kullandığı bir işarette sıra! Dalışlar genelde ekip halinde yapılır ve derine inildikçe dolayısıyla basınç seviyesi arttıkça ekip kendi içinde güvenlik kontrolü yapmak için yoklama molası verir! Bu sırada daha derine gitmek için hazır olanlar, gayet iyi olduklarını ifade etmek için, bu işareti kullanırlar. Etiyopya, Brezilya ve bazı Avrupa ülkelerinde ise bu işaret eşcinsellik anlamına gelir. Fransa’da sıfır, Japonya’da para demektir. Meksika’da ise seks manasına gelir. Meksikalı erkekler birlikte olmak istedikleri kadınlara bu yolla mesaj gönderir.
Tam ağzıma layık mı dediniz, bir dakikalık müsaade mi istediniz?
Tadına doyamadığımız, neredeyse parmaklarımızı yiyecek kadar sevdiğimiz yemekler esnasında, özellikle de ağzımız doluyken, yediğimizin nasıl da leziz olduğunu aceleyle anlatmak için tüm parmaklarımızı birleştirir, yüzümüze de mest olduğumuzu anlatan bir ifade yerleştiririz. “Immhh ımmh…” yapmayı da ihmal etmeyiz. Kısaca “çok güzel” demek olan birleşik parmaklar dünyanın her yerinde aynı mesajı verir mi dersiniz? İtalya’da bu işaret bir soru cümlesini karşılıyor ve “Bu nedir?” demek oluyor! Yediğiniz şeyin muhteviyatını merak ediyorsanız, birleştirin parmaklarınızı. Kongo’da, “küçük bir miktar” manasına gelen işaret, porsiyon büyüklüğünü belirleme aracı olarak kullanılıyor. Mısır’da ise, siz yemeğin lezzetine doyamaz, bir yandan da tadına övgüler yağdırmak için şu meşhur işaretinizi yaparken, aslında “1 dakika bekle” demek istiyor, muhtemelen bir hayli garip görünüyorsunuz.
Bedava yolculuk peşinde misiniz, yoksa “hadi oradan” mı demek niyetiniz?
Baş parmağınızı havaya kaldırıp, bedava yolculuk için şansınızı deneyebilirsiniz. Hemen hemen tüm dünyada, elinde gideceği yerin yazılı olduğu bir kâğıt ve baş parmağı havada biri varsa, bu o kişinin otostopçu anlamına gelir. Maceracı biri olduğu hakkında fikir dahi yürütülebilir. Yine dünyanın ABD, Kanada, Rusya, Avustralya başta olmak üzere, Türkiye de dahil birçok ülkede, “onay” anlamı taşır! Ok! Ancak İran, Irak, Afganistan, Batı Afrika gibi kimi ülkelerde, “hadi oradan!” anlamına geldiği biliniyor. Ve bizce bu konu oldukça kafa karıştırıyor. Diyelim ki İran’da bir restorana gittiniz, servis elemanı size yemek istediğiniz yemeğin miktarının yeterli olup olmadığını soruyor, siz de yeterli anlamına geldiğini zannettiğiniz “ok” işaretini yapıyorsunuz. Ancak o “hadi oradan” dediğinizi zannediyor. Bu mana biraz garip! Ne başınıza dert açar ne de komik karşılanır! Sadece kafa karıştırır.
Küstüm oynamıyorum dediğinizi zannederken şans dilemiş olmayın!
Bizim kültürümüzde “küstüm oynamıyorum” anlamına gelen, karşı tarafın katılımını gerektiren bu teklif işareti, işaret parmağı ile orta parmağın birbirini kucaklamasıyla oluşur. Küs, boz gibi teklifler eşliğinde küsülecek arkadaşa uzatılır, karşılıklı bir karar gerektirir. Özellikle Amerikan ve İngiliz filmlerde sıkça rastlarsınız, başına bir bela geleceğini anlayan ya da öyle bir beklentisi olmasa da şanslı olmayı dileyen kimseler, ellerini küs işareti yapar, gözlerini sıkıca yumar ve dileğini gönülden tutar! Bu çapraz parmak hareketi yaygın olarak “iyi şans” anlamına gelir. Vietnam konudan tamamen bağımsız bir anlam yüklemiştir bu işarete. Nedeni henüz bilinemese de kadın cinsel organı anlamına gelir.
Romantik olmak isterken, kabalaşmak da var kaderde!
Özellikle İngiliz romantizmiyle karışık erotizminde “gel buraya” anlamına gelen işarete sıkça rastlanır. Esas kadının sevdiği erkeği bir eliyle kravatından odasına sürüklerken diğer eliyle bolca vaat içeren “gel buraya” işareti yaptığı sahneleri hatırlarsınız! Hafif hınzır bir tebessümün eşlik ettiği bu işaret genelde tatlı bir aşk çağrısı mesajı taşısa da Filipinler’de durum bir hayli farklı! Filipinlerde gözünüze kestirdiğiniz bir beyefendiye, İngiliz filmlerinden yadigâr bir zaradetle kur yaptığınızı düşünürken hayatınızın ilk ve tek filmini çekiyor olabilirsiniz. Zira Filipinler’de bu hareket oldukça onur kırıcıdır ve hakaret içerir. Yalnızca köpekler bu şekilde çağırılır ve bu davet işareti insanlara yapıldığında bir hayli yanlış anlaşılır.
Ülkelere Özgü Adab-ı Muaşeret Kuralları
Seyahat edeceğimiz ülkenin gezilecek yerleri, tarihi yapıları, mutfağı, konaklaması ve dili ile ilgili muhakkak ön araştırma yaparız. Peki ya adabı muaşeret kuralları? Bizim için oldukça önemsiz olan kimi davranışlar başkalarının kutsalı, en kıymetlisi ya da öfke sebebi olabilir! Ligarba Turizm, ülkelerin adab-ı muaşeret kurallarını araştırarak seyahat severler için listeledi.
Madem misafir olup ülke ülke gezmek istiyoruz, o halde ev sahiplerinin geleneklerini öğrenmenin şimdi tam zamanı!
Her kültür kendi dinamiklerini oluşturur, toplumlarda hâkim olan ana akım dini inançların emirleri çoğunlukla halkın dimağında sarsılmaz yerini alır! İşte şaşkınlık yaratan o liste:
Hindistan’da inek kadar değeriniz de gösterişiniz de yok!
Herkesin bildiği bir bilgiyle başlayıp konularımızı gittikçe zorlaştıralım. Gözlerimizi Hindistan’a çevirip dünyanın büyükbaş hayvan popülasyonunun ayyuka çıktığı bu bölgeye bir göz atalım. Aslına bakarsanız Hinduizm inancının yaygın olduğu Hindistan’da yalnızca ineklerin değil tüm hayvanların saygıyı hak ettiği düşünülüyor ve nüfusun çoğunluğu vejetaryen olmayı tercih ediyor. Kutsal olan ineğin tezeği yakılıyor, idrarı şifa niyetine içiliyor, sütü, yağı, yoğurdu tanrısal bir bağış olarak afiyetle tüketiliyor ancak yaşam hakkı elinden alınamıyor! Reenkarnasyon inancıyla doğrudan bağlantılı olan hayvan sevgisi Hindistan’da sokak hayvanlarının özgürce yaşamasını sağlıyor. Hindistan ziyaretiniz sırasında bir restorana oturur, unutur da inek eti sipariş ederseniz, biz uyarımızı yaptık; olacaklardan sorumlu değiliz.
Rusya’da bir demet, iki düzine yok; hep tek sayı var!
Rusya’nın beyaz gecelerinde bir güzele vuruldunuz, bir de güzel türkü tutturdunuz, hemen yanı başınızda uzanan çiçek bahçesinden dört gül koparıp sevdanızın peşinden koştunuz, derken nazikçe çiçeğinizi uzattınız, alacağınız tatlı bir tebessüm, minik bir teşekkür için hazır beklerken; ağlama krizine giren çiçeği burnunda sevgilinizin bir hışımla gidişine şahit oldunuz! Ne hızlıydı ama! Neden dersiniz? Boşuna demiyoruz gitmeden ülkenin altını üstüne getirin, Ligarba Turizm’in yazılarını baştan aşağı okuyun diye! Gitti gül gibi aşk! Sadede gelecek olursak; Rusya’da tek sayıdaki çiçekler mutluluğu simgeleyip zarif bir hediye seçeneği olurken, çift sayılılar baş sağlığı dilekleri eşliğinde cenazelerde sunuluyor! Siz siz olun, çiçeğinizi vermeden önce itinayla sayın! Bir dahaki sefer bu kadar ucuz kurtulamayabilirsiniz!
Tabakta biraz yemek kalsın, Çin’de adet böyle, aç olan ekmeğe dadansın!
Çin’de bir ailenin evine misafir oldunuz, bir tepeleme pirinci nasıl yiyeceğinizi kara kara düşünürken, gayret edip nihayet bitirdiniz. Misafir olduğunuz evin yemeğini beğenmemiş görünüp saygısızlık etmemek için midenizi neredeyse çatlattınız ama yanlış alarm! Çin’de tümüyle tersi bir algı yarattınız! Çin’de yemeğini çok beğenen artık kıyamadığından mıdır, yeterince yedim doydum ispatından mı bilinmez, önünde bir lokma olsun yemek bırakmak adettendir. Aksi halde boş olan tabağınızın dolmasını arzuladığınız, yemekten tatmin olmayıp farklı bir yiyecek istediğiniz anlaşılabilir. Üzerinize yönelen bakışlar sizi biraz mahcup biraz da tedirgin edebilir.
Düğünde çeyrek takılır, Japon diye farklı sanmayın!
Japonya’da bir düğüne katıldınız, hak geçmesin diye düşündüğünüzden çeyreği bozdurup gelin ve damada eşit miktarda paylaştırdınız! Sizin ağzınız kulaklarınızda, keyfiniz yerinde! Görevinizi yerine getirip Japonlarla kasap havası oynamak, harman dalına eşlik etmek için hazır bulunuyorsunuz ancak üzerinizdeki sevimsizlik yüklü bakışlar bir türlü azalmıyor! Sizce neden? Peki hiç mi sormadınız “burada adet nedir, evlenen çifte ne tür hediyeler alınır, ne yapmam yakışık alır” diye? Zira gelin ve damada eşit ölçüde para takmak bir tür; “inşallah ayrılırsınız” dileği oluyor ve takdir edersiniz ki buralarda hiç de hoş karşılanmıyor. Siz siz olun ortak bir hayat için adım atan çiçeği burnunda hiçbir çifti birbirinden ayırmayın, çeyrekten vazgeçmeyin!
Ne enseye tokat ne keltoşa şaplak, Tayland ciddiyet ister!
Esasen budizmi kabul eden her millette biraz bulunur! İnanışa göre kutsal kabul edilen kafa bölgesine sulu şakalar yapmak ne tercih ne de kabul edilebilir. Tayland, Malezya gibi Budizm inanışının yaygın olduğu coğrafyalarda askerlik arkadaşım deyip kafa sevemez, açık ense görünce günlerden de cumaysa, şakayla karışık bir tokat yapıştıramazsınız! Aslına bakarsanız öfkelendirmekten ziyade onur kırıcı bir davranış olarak karşılanabilecek, kafayı hedef alan her hareketten kaçınmakta, mesafeyi olabildiğince korumakta fayda var!
Kuzey Avrupa’da gereksiz konuşmayın!
Yaşamda hepimizin özen göstermesi gereken, ağzımızdan çıkacak sözlere mukayyet olmamızı öğütleyen bir gelenek aslında sıradaki! Hepimiz gün içinde önümüze gelen her konuda fikir yürütmeye, vazifemiz olmayan işlere sıkça ve itinayla burunlarımızı sokmaya, bir dokunana bin ah işittirmeye fazlasıyla bayılıyor, çok konuşmayı da genelde marifet sayıyoruz! Ama bakınız Kuzey Avrupa’ya; “gereksiz muhabbet etmek kabalıktır” demiş, zarafet için sessizlik ilan etmiş! Ne de güzel etmiş. Sırf bu yüzden Kuzey Avrupa’ya gidip harika bir alışkanlık kazanılabilir. İnsanlar kendilerine sorulandan fazlasını söylememek, dillerini kontrol etmek konusunda böylece ehlileşebilir. Harika bir ahlak kuralıymış, biz çok sevdik!
Taksiye yalnız binen öne oturur, Avustralya’da şoförünüz yok sizin!
Avustralya’ya gittiniz ve muhtemelen seyahatinizin herhangi bir bölümünde taksi kullanmayı tercih ettiniz! Yalnız başınıza otelinize binmek için durdurduğunuz taksinin önünde, en kritik andasınız! Öne mi binersiniz yoksa arkaya mı? Bu kez yolcu şoför adabıyla ilgili Avustralya’nın küçük bir ricası var! Yalnız başınızaysanız, ön koltuk da dolayısıyla boşsa; lütfen arkaya oturup nazik şoförünüzün kalbini kırmak yerine, yanına oturup yol arkadaşlığı edin! Zira yalnızsanız ve geçip arkaya kurulduysanız, saygısızca davrandınız!
Ligarba Turizm Hakkında
IATA üyesi olan ve 1994 yılında kurulan Ligarba Turizm, yurt dışı ve yurt içi uçak biletleri, yurt dışı kültür, fuar eğitim turları, dünyanın her ülkesine otel rezervasyonları ve vize İşlemleri gibi pek çok alanda hizmet veriyor.
