Ana Sayfa Yazarlar Enver Erkan Katalonya Ref...

Katalonya Referandumu ve Yansımaları, Avrupa Siyasi Haritası… Enver Erkan

Şiddet olaylarının gölgesinde geçen Katalonya bağımsızlık referandumu İspanyol polisinin engellemeleri ve oy merkezlerine müdahalesinin de etkisiyle sınırlı oranda katılımla (%42) %92 oranında bağımsızlığa “evet” dedi. Katılım oranının düşük kalması (ki bunda Madrid yönetiminin baskısıyla oy kullanımına karşı kolluk kuvvetlerinin şiddet kullanması ve birçok yerde oy sandıklarının, oy pusularının toplanması etkili), referandumun tartışmalı kalmakla beraber Katalonya Özerk Yönetimi’nin Başkanı Carles Puigdemont bağımsız bir devlet kurmalarının önünün açıldığını söyledi. Puigdemont, referandumdan önce “evet” çıkması halinde 48 saat içinde Madrid yönetimine bağımsızlık ilanını göndereceklerini açıklamıştı.

Bölgedeki şiddetin dozajına baktığımızda, çok bıçak sırtı bir durum oluştuğunu ve tansiyonun son derece yüksek olduğunu görmekteyiz. Kullanılan aşırı şiddet nedeniyle İspanya’nın AB üyeliğinin dondurulmasına kadar varan görüşler var. Ağır basan görüş ise Katalonya’nın bağımsızlık isteğinin artık daha da arttığı ve bölgenin zaten organik olarak İspanya’dan koptuğu yönünde. Bunun tabii ana nedeni Katalan milliyetçiliği olmakla birlikte, ekonomik sebepler son yıllarda iyice baskın gelmeye başladı. Dünya ekonomileri kadar dünya siyaseti açısından da bir kırılım tarihi olarak nitelendirilebilecek 2008 krizinden sonra, İspanya’nın genel GSYH’sine en çok katkıyı veren ve kişi başına düşen milli geliri İspanya’dan yüksek olan Katalonya’nın ayrılma isteği daha yüksek sesle dile getirilmeye başlanmıştı.

İspanya’nın toplam nüfusunun %16’sını oluşturan bölge, 255 milyar USD’lik nominal GSYH’si ile de İspanya ekonomisinin yaklaşık olarak %21’ine denk geliyor. Bölgenin birçok ekonomik göstergesi İspanya’nın geneline göre daha iyi durumda. Buna karşılık, ekonomiye yaptıkları katkının ve bölgenin sağladığı vergi gelirlerinin yatırıma dönüşmemesi ve merkezi yönetimden gelen İspanyol dayatmaları Katalonya’nın ayrılmak istemesinin başlıca nedenini oluşturuyor. Aynı zamanda merkezi yönetimin Katalonya’ya bakış açısının da “halen Franco dönemiyle tam olarak hesaplaşılmamış olduğu” eleştirisine konu olduğunu da belirtmek lazım. Sonunda cumhuriyetin yenildiği ve faşist Franco rejiminin başlangıcı olan 1936 – 1939 İspanya İç Savaşı Katalonya’nın otonom statüsünün de kaldırılmasıyla sonuçlanmış, bölgenin özerkliğini kazanması ancak Franco’nun ölümü ve demokrasiye geçiş ile sağlanabilmişti.

Hatırlandığı gibi İskoçya 2014 yılındaki referandumda %55 ile İngiltere ile kalmayı seçmişti. Bunun da altında ekonomik nedenler yatıyor elbette, ancak orada ihtiyacı olan taraf İngiltere’nin AB üyesi olmasından gelen avantajları kaybetmek istemeyen İskoçya idi. Burada ise İspanya ekonomisini taşıdığını düşünen bir Katalonya var. AB bu bağımsızlığa destek vermeyecektir, çünkü Avrupa içinde birçok ülkede ayrılıkçı hareket ve görüşler hakim. Katalonya’nın onları da tetiklemesinden korkuluyor.

Avrupa Birliği’ndeki diğer ayrılıkçı hareket ve görüşlere bakacak olursak;

Belçika:

  • Flandre
  • Valon Bölgesi (Valonlar bağımsızlık, Fransızlar Fransa’yla birleşmek istiyor)

Çek Cumhuriyeti:

  • Moravya
  • Silezya

Danimarka:

  • Grönland
  • Bornholm (özerklik)
  • Als (özerklik)
  • Faroe Adaları

Finlandiya:

  • Aland

Fransa:

  • Fransız Bask Bölgesi (İspanyol Bask Bölgesi ve Navarra ile birleşerek bağımsızlık)
  • Breton
  • Kuzey Katalonya (Katalonya ile birleşerek bağımsızlık)
  • Korsika
  • Savoy
  • Oksitanya
  • Provence
  • Alsas (özerklik)
  • Alpes-Maritimes (özerklik)
  • Normandiya (özerklik)

Almanya:

  • Bavyera
  • Doğu Frizya (özerklik)
  • Frankonya (özerklik)
  • Lusatia (özerklik)
  • Schleswig-Holstein (özerklik)

İtalya:

  • Friuli-Venezia Giulia (Trieste)
  • Lombardiya (Kuzey İtalya)
  • Sardinya
  • Sicilya
  • Güney Tirol (Avusturya’nın Tirol eyaletiyle birleşmek)
  • Veneto (Venedik)

Hollanda:

  • Frizya (özerklik)
  • Groningen (özerklik)
  • Limburg (Limburg, Belçika ile birleşme)

Polonya:

  • Yukarı Silezya (özerklik)
  • Kashubia (özerklik)

Romanya:

  • Szekeley Land, Partium, Banat, Bukovina, Moldavya, Transilvanya (Macarlar’ın çoğunlukta olduğu bölgeler)

Slovakya:

  • Güney Slovakya (özerklik)

İspanya:

  • Andaluzya
  • Aragon
  • Asturias
  • Balear Adaları
  • Bask Bölgesi
  • Kanarya Adaları
  • Cantabria
  • Katalonya
  • Kastilya
  • Galiçya
  • Leon
  • Navarra (Bask Bölgesi’yle birleşme)
  • Valencia
  • Extremadura
  • Murcia
  • Val D’Aran (özerklik)

İngiltere:

  • Cornwall
  • Cebelitarık
  • Londra
  • Kuzey İrlanda (İrlanda ile birleşme)
  • İskoçya
  • Shetland (Norveç ile birleşme)
  • Galler
  • Wessex (özerklik)
  • Yorkshire (özerklik)
  • Kuzeydoğu İngiltere (özerklik)
  • Kuzey Adaları (özerklik)
  • Orkney (özerklik)
  • Dış Hebridler (özerklik)
  • Man Adası

Görüldüğü üzre, aktif ayrılıkçı hareket Avrupa içinde bayağı bir var, bunun domino etkisi yaratarak bunlardan birkaçını etkilemesi ve bağımsızlık taleplerinin daha yüksek sesle dile getirilmesi durumu olabilir. Nitekim, 2014’te AB nedeniyle İngiltere ile kalmayı seçen İskoçya, Brexit’ten sonra fikrini değiştirdi ve bugün bir referandum yapılsa sonuç çok daha farklı olur. Avrupa’da Katalonya’ya en büyük destek de İskoçya’dan geldi zaten.

Piyasalara olan etkiye bakalım; ilk Asya işlemlerinde EUR fazla reaksiyon vermedi, ancak Avrupa’da tahvil / bono piyasalarının açılışından sonra durum değişti. İspanya’nın 10 yıllık tahvil faizleri %1,66 seviyesine kadar yükseldi, ki oransal olarak %6,9’a işaret ediyor. Almanya’nın 10 yıllıkları ise %1 yükselişle %0,47 seviyesinde. Açılan İspanyol – Alman faiz spreadi çerçevesinde görünüm EUR aleyhine bir eğilime işaret ediyor. Görselde de İspanyol – Alman faiz spreadi ve EUR arasındaki ilişkiyi görebilirsiniz:

Bu durumda EUR muhtemelen 1,1730 desteğini tepki bölgesi yapmaya çalışacak, ancak aşağı yönlü baskı sürecektir. Özellikle DYX ve ABD tahvil faizlerinin ciddi anlamda Trump ve Warsh fiyatlamasını başlatması EUR açısından en büyük risk olarak gözükmekte, ki Fed opsiyonlarındaki fiyatlamanın yükselişi bu parametrelere Fed’i de katmamıza neden oluyor. Oluşacak yeni bir kırılma hareketinin reaksiyonu biraz sert olmakla birlikte, EUR’ya 1,1610 teknik seviyesine kadar bir düşüş getirebilir.

 

Euro Dolar Yorum ve EUR/USD Paritesi Analizleri