ABD’de “Government Shutdown” Etkileri…
ABD’de Temsilciler Meclisi’nden geçen harcama planı Senato’da yeterli oy alamadı hefta sonu da son ana kadar gerçekleştirilen görüşmelerden bir sonuç alınamayınca bugün Pazartesi günü itibariyle federal hükümet resmen kapandı. Senato’daki mevcut 99 senatörden 50’si geçici bütçenin lehine, 49’u ise aleyhine oy kullandı ve tasarı kabul edilmesi için gerekli olan 60 sayısına ulaşamadı.
Government shutdown olarak adlandırılan bu durum, yani hükümetin kapanması ne anlama geliyor? ABD’de hükümet Kongre’den harcama izni almadan bütçeden harcama yapamaz. Dolayısıyla bu şu demek: hükümet harcama yapamadığı için tamamen olmasa da kısmen kamu hizmetleri durdurulur, kamu çalışanları zorunlu izne çıkarılır, sadece zorunlu kabul edilen çalışmalar yavaşlamış şekilde devam ettirilir, ekonomik verilerin açıklanmasında aksamalar olabilir. Kamu çalışanlarının maaşları ödenemez. ABD tarihinde en uzun hükümet kapanması 21 gün sürdü, 2013 yılında ObamaCare’in uygulanması öncesinde tarafların anlaşamaması nedeniyle hükümetin kapanması ise 15 gün sürdükten sonra yeni borç tavanı konusunda anlaşmaya varılmış. Yani, hükümet kapansa bile maksimum 3 haftalık bir süreç öngörebiliriz, yeni bütçe anlaşması için.
Demokratlar, bütçe tasarısına ülkeye kaçak yollardan gelen 700 bin çocuk göçmenin korunacağına dair güvence verilmeden onay vermeyeceklerini açıkladılar. Bunun yanında geçici bütçeye ret oyu verenlerin arasında Cumhuriyetçi Senatörler de var. Taraflar hükümetin kapanması konusuna birbirlerini suçluyorlar ve aslına bakacak olursak 2018 Kasım’ındaki Senato ara seçimleri öncesinde hiçbir parti hükümetin kapanmasının sorumlusu olmak istemiyor.
Kasım Senato seçimlerinde 8 Cumhuriyetçi, 24 Demokrat Senatör yeniden seçiilmek için yarışacaklar. Demokratlar, Trump’ın 2016 Başkanlık Seçimleri’nde kazandığı 10 eyalette koltuklarını korumaya çalışırken, Cumhruiyetçiler’den sadece bir senatör Clinton’ın kazandığı bir eyalette koltuğunu korumak için yarışacak. Cumhuriyetçiler’in Senato çoğunluğunu kaybetmemek için sadece 1 koltuk kaybetme şansı var.
Ekim 2013 Government Shutdown, 1980’den sonraki en uzun ikinci ve elimizdeki en güncel verilerin bulunduğu örnek. 2013’teki shutdown ekonomistlere göre 4Q13 GSYH büyümesini %0,2 ila %0,6 oranında düşürdü. Bu da GSYH’de 2 ila 6 milyar USD’lik kayba denk geliyor. Government shutdown ve borç limiti anlaşmazlığının bileşimi ile beraber Ekim 2013 döneminde özel sektörde 120K daha az istihdam sağlanmış. Eğer 16 Ekim’de bütçe konusunda anlaşmaya varılmasaydı, ekonomiye olan faturası daha ağır olabilirdi. Government shutdown; istihdam, dış ticaret, emlak sektörü, özel sektör, finans sektörü gibi birçok alanda kayba neden olacak.
USD küresel bazda zayıflamaya devam ederken; Cuma gününü pozitif kapatan ABD endekslerinden sonra vadeliler bugün hafif negatif bölgede. ABD 10 yıllıkları ise %2,65 bölgesinde sabit duruyorlar. Görselde 2013’te piyasanın tepksini görüyorsunuz. 10 yıllıklar yükselmeye devam ederken, S&P 500 kısa süreli bür düşüşten sonra krizi pozitif tamamlamış. Küresel büyüme beklentileri tahvil faizlerindeki ve hisse senetlerindeki hareketleri destekliyor. Bugünlerde açıklanacak bilançolar ise, hisse senetlerinin gidişatı açısından belirleyici olacak. USD açısından kritik virajı ise Perşembe günü ECB’den gelecek olan olası “parasal sıkılaştırma” veya “tahvil alımlarına devam” mesajı olarak görüyorum.
Enver ERKAN
Araştırma Müdür Yardımcısı
Kapital FX
