TCMB Başkan Yardımcısı Erkan Kilimci’nin, Merkez Bankası’nın yakın zamanda TL uzlaşmalı vadeli FX işlemlerine başlayabileceğini belirterek; kur riskinden korunma mekanizmasının yerleşmesi açısından reel sektöre bir alternatif sunmuş oldu. Reel sektörün önemli miktarda yabancı para kısa pozisyonun olduğunu biliyoruz, bu da özellikle kurun oynaklığının yerel para aleyhine artmış olduğu bu dönemde reel sektör açısından önemli bir yabancı para borç riski ortaya çıkarmakta ve borç çevirme kabiliyetlerini önemli ölçüde azaltmaktadır. Bu süreçte, kur oynaklığı aynı zamanda öngörülebilirliği de azalttığı için firmaların gelecek zaman anlaşma, sözleşme, yükümlülük ve ticari işlerini etkilemektedir. TCMB verileri, “Finansal Kesim Dışındaki Firmaların Döviz Yükümlülükleri”ni Ağustos 2017 itibariyle 212 milyar 56 milyon USD olarak göstermektedir.
TCMB’nin uygulayacağı TL uzlaşmalı vadeli FX işlemleri, döviz kuru riskini yönetmede en çok kullanılan vadeli FX işlemleri sözleşmelerinin TCMB nezdinde daha düşük maliyetle yapılmasını öngörüyor. Özellikle bu gibi kur oynaklığının yüksek olduğu dönemlerde, döviz kurlarının daha da yükselebileceği beklentileriyle kurumsal döviz talebi artabiliyor. Özellikle kısa döviz pozisyonu olan, döviz ihtiyacı olan firmaların yaptığı kurumsal alımlar kurların daha da yükselmesine neden olabiliyor. Merkez Bankası, TL uzlaşmalı FX vadeli işlem sözleşmeleriyle bu işlemlerin kendi bünyesinde bankalararası döviz piyasası üzerinden düşük maliyetle yapılmasını istemekte, bu kapsamda da kurdaki oynaklığın azalmasını hedeflemektedir. Plana göre, vadeli olarak belirlenen döviz kuru ile vade tarihinde gerçekleşen döviz kuru arasındaki fark TL olarak değiştirecek ve bu şekilde reel sektörün kur riski yönetimine katkı sağlanırken, resmi rezervlerde de azalma olmayacak.
Bu durumun piyasalara etkisine gelecek olursak; genel olarak TL ve yabancı para arzı ve talebi üzerinde anlamlı bir etki yaratmamasından dolayı kurlarda kalıcı bir düşüş beklenmemesi lazım. Karakteristik olarak döviz kurunun sabitlendiği FX forward işlemlerinden çok farklı bir şey ortaya koymuyor. Piyasaya etkiyi kur seviyeleri üzerinden değil, kur oynaklığı üzerinden yorumlamak lazım. Orta vadede kur oynaklığının azalmasına katkısı olabilir.
Enver ERKAN
Araştırma Müdür Yardımcısı
