Ana Sayfa Haberler TSPB: Halka A...

TSPB: Halka Arzlar Dünyada Yavaşlarken Türkiye’de Arttı

17.06.2022 – Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği tarafından açıklanan aracı kurumların 2022 yılı ilk çeyrek verilerine göre, bu yılın ilk çeyreğinde geçen yılın aynı dönemine göre, halka arzlarda dünyada yavaşlama yaşanırken, Türkiye’de artış devam ediyor.  

Sermaye piyasalarına olan yatırımcı ilgisinin artmasıyla geçen yıl canlanan halka arz piyasası, bu yılın ilk çeyreğinde dünya genelinde yavaşladı. Türkiye’de ise geçen yılki yüksek halka arz performansı, bu yılın ilk çeyreğinde de devam etti. Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği (TSPB), tarafından açıklanan aracı kurumların 2022 yılı ilk çeyrek verilerine göre, geçen yılın ilk üç ayında 4 şirketin halka arzı tamamlanırken, bu yılın ilk üç ayında 11 şirketin halka arzı gerçekleştirildi. Ernst&Young “Global IPO Trends” raporuna göre, dünyada geçen yılın ilk çeyreğinde 512 şirketin halka arzı gerçekleştirilirken, bu yılın ilk çeyreğinde halka arzı gerçekleştirilen şirket sayısı 321’e geriledi. Veriler, dünya ile kıyaslandığında Türkiye’de halka arz piyasasının dünyanın aksine canlılığını ve artırarak sürdürdüğünü ortaya koyuyor. Diğer yandan 2022’nin ilk 3 ayında 11 şirketin halka arzı tamamlanırken, 2022’in ilk çeyreği itibariyle aracı kurumlardan alınan veriler, gelecek dönemde toplam 88 halka arz projesinin planlandığını ortaya koyuyor. Bu tablo ise geçen yılki rekorun (52 şirket) üzerine çıkılarak halka arzda 2022 yılında tarihi rekor sayıya erişilebileceğine işaret ediyor.

Halka arzdan 3.9 milyar TL kaynak

TSPB tarafından açıklanan aracı kurumların 2022 yılı ilk çeyrek verilerine göre, geçen yılın ilk çeyreğinde 917 milyon lira olan halka arz büyüklüğü neredeyse 4 katına çıkarak bu yılın ilk çeyreği itibarıyla 3 milyar 850 milyon lira oldu. Dünyada ise geçen yılın ilk çeyreğinde 112 milyar dolar olan halka arzların toplam büyüklüğü, bu yılın ilk çeyreğinde yüzde 37 azalarak 54.4 milyar dolara geriledi.

Pay senedi işlem hacmi geriledi

Geçen yılın ilk çeyreğinde 5.2 trilyon lira ile tarihi rekor seviyeleri yakalayan pay senedi işlem hacmi, bu yılın ilk çeyreğinde geriledi. TSPB verileri, 2022 yılının ilk çeyreğinde pay senedi işlem hacminin geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 6 azalarak 4.9 trilyon liraya gerilediğini ortaya koydu. Bu yılın ilk çeyreği itibarıyla, pay senedi işlem hacminin yüzde 74’ü yerli yatırımcılar, yüzde 26’sı ise yabancı yatırımcılar tarafından gerçekleştirildi. Verilere göre, bu yılın ilk çeyreği itibariyle halka açık pay senetlerinin yüzde 63’üne yerli yatırımcılar, yüzde 37’sine ise yabancı yatırımcılar sahip. 2021 yılı sonu itibariyle 2.3 milyon olan pay senedi yerli yatırımcı sayısı ise bu yılın ilk çeyreğinde 2.4 milyon kişiye çıktı.

Vadeli işlem hacimleri yüzde 49 arttı

TSPB’nin aracı kurumlardan derlediği verilere göre, yatırım kuruluşları tarafından yapılan toplam vadeli işlem hacimleri bu yılın ilk çeyreğinde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 49 artarak 3.1 trilyon liraya ulaştı. Söz konusu dönemde paya dayalı vadeli işlemler yüzde 54 artarken, dövizi dayanak alan vadeli işlemler yüzde 70 arttı.

Bu yılın ilk çeyreğinde opsiyon piyasası işlem hacmi geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 57 artarak 11 milyar lira oldu. Bu dönemde pay ve endeks opsiyonlarının hacmi artarken, dövizi dayanak alan opsiyonların hacmi azaldı. Ağırlıklı olarak bireysel yatırımcıların işlem yaptığı varant piyasasında yıllık işlem hacmi yüzde 54 azalarak bu yılın ilk çeyreği itibariyle 15 milyar liraya gerilerken, yalnızca aracı kurumların işlem yaptığı kaldıraçlı işlemlerin hacmi ise aynı dönemde yüzde 94 artarak 5.6 trilyon lira oldu.

İnternet ve doğrudan piyasa erişim kanalları hacmin yüzde 76’sını gerçekleştirdi 

Pay senedi hacimlerinin departmanlara göre dağılımına bakıldığında, internet işlemlerinin payı, bireysel yatırımcıların işlem hacmi payındaki düşüşe paralel olarak bu yılın ilk çeyreğinde geçen yılın aynı dönemine göre 5 puan azalarak yüzde 52’ye geriledi. Kurumların işlemlerinde doğrudan piyasa erişimi kanalının payı yüzde 24 olurken, pay senedi işlem hacminin yüzde 12’sini ise şube, acente ve irtibat büroları gerçekleştirdi. TSPB tarafından derlenen verilere göre, emir iletiminin doğrudan yapıldığı kanallar olan internet ve doğrudan piyasa erişimi kanallarının pay senedi işlemlerindeki toplam payı 2022 yılının ilk çeyreğinde yüzde 76’ya çıktı.

Kredili işlemlerde artış devam etti

Aracı kurumların müşterilerine kullandırdığı kredi bakiyesi, pay senedi piyasasına artan yatırımcı ilgisiyle 2022 yılı ilk çeyreğinde artmaya devam etti. TSPB’nin aracı kurumlardan derlediği verilere göre, aracı kurumların müşterilerine kullandırdığı kredi hacmi bu yılın ilk çeyreği itibariyle, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 73 oranında artarak 13.7 milyar liraya çıktı. Veriler, kredi kullanan yatırımcı sayısının ise 32.8 bin kişiye çıktığını gösterdi.

Çalışan sayısı 6 bin 300 kişiye çıktı

Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği’nin derlediği aracı kurumların 2022 yılı ilk çeyrek verilerine göre, Türkiye’de faaliyet gösteren aracı kurum sayısı 61 oldu. Merkez dışında irtibat birimine sahip olan 41 kurumun, şube ve irtibat bürolarının sayısında artış sürdü. Geçen yıl Mart sonu itibarıyla 289 olan aracı kurum şube sayısı, 2022 yılı mart sonunda 308’e, aynı dönem itibarıyla 110 olan irtibat bürosu sayısı ise 128’e çıkarken, acente sayısı ise değişmedi. TSPB verilerine göre, 2022 Mart sonunda toplam çalışan sayısı bir önceki yılın aynı dönemine göre 404 kişi artarak 6 bin 300 kişiye ulaştı.  

Aracı kurumların gelirlerinde artış sürdü 

TSPB’nin aracı kurumların finansal tabloları üzerinden detaylı bir şekilde derlediği veriler, aracı kurumların gelirlerinde son yıllarda yaşanan artışın 2022 yılının ilk çeyreğinde bir miktar hız kesse de devam ettiğini gösterdi. Veriler, yatırım kuruluşlarının toplam gelirleri, 2022 yılının ilk çeyreğinde önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 14 artarak 3.7 milyar liraya çıktı. Aracılık gelirlerinin yüzde 8 azaldığı bu dönemde toplam gelirlerin artmasında, aracılık dışı gelir kalemlerinin artması etkili oldu. TSPB verilerine göre, aracı kurumların net dönem karı, 2022 yılının ilk çeyreğinde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 21 artarak 2.3 milyar lira oldu.

 

TSPB: Aracı kurumların hisse senedi işlem hacmi yılın ilk yarısında 7,8 trilyon lira oldu

24.09.2021 – Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği tarafından açıklanan aracı kurumların 2021 yılı altı aylık verilerine göre, hisse senedi piyasası işlem hacmi geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 68 artarak 7,8 trilyon liraya yükseldi. 

Hisse senedi işlem hacimleri, ilk çeyrekte yaşanan rekor artışın etkisiyle bu yılın ilk yarısında geçen yılın aynı dönemine göre, yüzde 68 oranında arttı. Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği (TSPB), tarafından açıklanan aracı kurumların 2021 yılı altı aylık verilerine göre, 2020 yılının ilk yarısında 4,6 trilyon lira olan hisse senedi işlem hacimleri, bu yılın ilk yarısında 7,8 trilyon liraya yükseldi. TSPB verileri, bu yılın ilk yarısında sabit getirili menkul kıymet ve repo haricinde tüm piyasalarda işlem hacimlerinin geçen yılın aynı dönemine göre arttığını da ortaya koydu. 

Hisse senedi işlem hacminin yüzde 65’ini yerli bireysel yatırımcılar gerçekleştirdi

TSPB verilerine göre, hisse senedi işlem hacmindeki artışta en büyük etken, yerli bireysel yatırımcıların gerçekleştirdiği işlemler oldu. Geçen yılın ilk yarısında 3,2 trilyon lira olan yerli bireysel yatırımcıların hisse senedi işlem hacimleri, yüzde 59 artarak bu yılın ilk yarısında 5 trilyon liraya çıktı. Bu artışla 2020 yılının ilk yarısında 7,8 trilyon lira olan hisse senedi işlem hacminin yüzde 65’i yerli bireysel yatırımcılar tarafından gerçekleştirildi. TSPB verileri, bu yılın ilk yarısında geçen yılın aynı dönemine göre hisse senedi işlem hacimlerindeki artışta, yerli bireysel yatırımcıların yanı sıra yurtdışı kurumların gerçekleştirdiği işlemlerin de önemli payı olduğunu gösterdi. Verilere göre, geçen yılın ilk yarısında 1 trilyon lira olan yurtdışı kurumların hisse senedi işlem hacmi de 2 kat artarak bu yılın ilk yarısında 2 trilyon liraya çıktı. Bu yılın ilk yarısı itibarıyla, hisse senedi işlem hacminin yüzde 74,4’ü yerli yatırımcılar, yüzde 25,6’sı ise yabancı yatırımcılar tarafından gerçekleştirildi.  

TSPB verilerine çeyrekler bazında bakıldığında ise geçen yılın ilk çeyreğinden itibaren artışa geçen ve bu yılın ilk çeyreğinde rekor düzeye ulaşan Türkiye sermaye piyasası işlem hacimleri, yılın ikinci çeyreğinde Borsa İstanbul’da yaşanan düşüşe paralel azalan yerli yatırımcı ilgisinin de etkisiyle, repo ve opsiyon işlemleri haricinde düşüşe geçti. Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği tarafından açıklanan aracı kurumların 2021 yılı altı aylık verilerine göre, yılın ilk çeyreğinde 5,2 trilyon lira olan hisse senedi işlem hacimleri, yılın ikinci çeyreğinde yüzde 50 düşerek 2,6 trilyon liraya geriledi.

İnternetin payı yüzde 57,4’e çıktı

TSPB tarafından aracı kurumlardan derlenen veriler, teknolojik gelişmelerin etkisiyle son yıllarda sermaye piyasalarında iş modellerinin önemli oranda değiştiğini gösteriyor. Verilere göre, aracı kurumların şube ve irtibat bürosu sayıları artsa da pandemi nedeniyle yaşanan kapanmalar ve internet kanalına artan ilgi nedeniyle hisse senedi işlem hacminde internet ve doğrudan piyasa erişimi kanallarının payı yükseldi.

TSPB verileri, 2021 yılının ilk 6 ayında gerçekleştirilen hisse senedi işlem hacminin yüzde 57,4’ünün internet üzerinden gerçekleştirildiğini ortaya koydu. 2021 yılının ilk yarısında doğrudan piyasa erişimi kanalının hisse senedi toplam işlem hacmindeki payı ise yüzde 12,7 oldu. 

Kredili işlemlerde artış sürüyor

Yatırımcı ilgisi nedeniyle geçen yılın ikinci çeyreğinden itibaren artışa geçen, aracı kurumların müşterilerine hisse senedi işlemleri için kullandırdığı krediler, 2021 yılının ikinci çeyreğinde de büyümeye devam etti. TSPB verilerine göre, Haziran 2020’de 4,3 milyar lira olan yatırımcıların kullandığı kredi hacmi, yüzde 97 artarak bu yıl Haziran ayı sonu itibarıyla 8.5 milyar liraya çıktı. Kredi kullanan yatırımcı sayısı ise aynı dönemde hisse senedi yatırımcı sayılarındaki artışa paralel olarak yüzde 73 oranında artarak 29 bin kişiye yaklaştı.  

Halka arzda rekor kırıldı

Artan yatırımcı ilgisi ile birlikte bu yılın ilk yarısında şirketler halka arza yoğun ilgi gösterdi. Verilere göre, bu yılın ilk yarısında 23 şirket, 11,4 milyar lira büyüklüğünde halka arz gerçekleştirdi. Halka arz edilen şirket sayısı 2012’den bu yana kaydedilen en yüksek seviyeye işaret ediyor.

TSPB verilerine göre, 2021’in ilk yarısında halka arzların yanı sıra 667 adet özel sektör tahvil-bono ihracı gerçekleştirildi. Tahvil-bono ihraçları ile özel sektörün sermaye piyasalarından sağladığı toplam kaynak ise geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 15 artışla 131 milyar TL oldu.  

Çalışan sayısı 6 bini aştı

Geçen yılın üçüncü çeyreğinden itibaren sermaye piyasalarına olan yerli yatırımcı ilgisiyle artışa geçen aracı kurum çalışan sayısındaki artış, hızı yavaşlasa da yılın ikinci çeyreğinde de devam etti. TSPB verilerine göre, geçen yıl sonunda 5 bin 533 olan sektördeki çalışan sayısı, bu yılın ilk yarısında 545 kişi artarak 6 bin 78 kişi oldu. Sektörde kadın çalışanların oranı ise yüzde 43’e çıktı.  

Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği verilerine göre, bu yılın ilk yarısı itibarıyla Türkiye’de aracı kurumların şube ve irtibat bürolarının sayısı artmaya devam etti. 2020 yılı sonu itibarıyla 278 olan aracı kurum şube sayısı, bu yılın ilk yarısı itibarıyla 295’e yükseldi. Daha çok tanıtım faaliyetlerinin yürütüldüğü irtibat bürosu sayısı ise altı ayda 21 adet artarak 116’ya çıktı.  

Aracı kurumların gelirleri ikinci çeyrekte düştü

TSPB tarafından derlenen verilere göre, bu yılın ikinci çeyreğinde, işlem hacmindeki düşüşe paralel olarak azalan aracılık gelirlerinin etkisiyle aracı kurumların toplam gelirleri ilk çeyreğe göre yüzde 25 düştü. İkinci çeyrekte yaşanan düşüşe rağmen aracı kurumların altı aylık gelirleri, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 68 artarak 5,7 milyar liraya çıktı. Bu yılın ilk yarısında aracı kurumların toplam giderleri ise personel sayısının artmasına bağlı olarak artan personel giderleri nedeniyle, geçen yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 53 artarak 2,3 milyar lira oldu. Verilere göre, bu yılın ilk çeyreğinde aracılık gelirlerindeki artışa paralel artan faaliyet gelirlerinin etkisiyle aracı kurumların, 2021 yılının ilk yarısında karı bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 62 artarak 3 milyar lira oldu.

Aracı Kurumlara İlişkin Özet Veriler 2020/06 2020/12 2021/06 2021/06-2020/06 Değişim 
Pay Senedi Hacmi (myr. TL) 4,646 13,109 7,811 68.1%
  Yerli Bireylerin Payı 68% 68% 65% -3.8%
  Yabancı Yatırımcıların Payı 21% 22% 26% 4.2%
  İnternet Payı 55% 58% 57% 2.7%
  Doğrudan Piyasa Erişimi (DMA) Payı 12% 14% 13% 0.3%
Kredili İşlem Bakiyesi (myr. TL) 4,280 6,817 8,452 97.5%
Çalışan Sayısı 5,062 5,533 6,084 9.3%
Şube Sayısı 270 278 295 3.0%
İrtibat Bürosu Sayısı 73 95 116 30.1%
Toplam Gelirler 3,408 8,494 5,727 68.0%
Toplam Giderler -1,487 -3,481 -2,269 52.6%
Dönem Karı 1,833 4,424 2,966 61.8%

 

TSPB hakkında:

Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği (TSPB), banka, aracı kurum, portföy yönetim şirketleri ve yatırım ortaklıklarının üye olduğu öz düzenleyici