Mimarlar Odası, 16 Nisan’da yayımlanan “Kıyı Kanununun Uygulanmasına Dair Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” hakkında bir basın bildirisi yayınladı. TMMOB Merkez Yönetim Kurulu imzasını taşıyan bildiride, ilgili düzenlemenin rant gerekçesi ile yapıldığı ve kamu yararı bahanesi ile kıyılarda yapılaşmanın önünün açıldığı ve yapılaşmanın teşvik edildiğinin altı çizilerek, düzenlemenin iptal edilmesi çağrısı yapıldı. Mimarlar Odası tarafından yayınlanan bildirinin tam metni şu şekildedir:
KIYI YÖNETMELİĞİNDE RANT AMAÇLI YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER İPTAL EDİLMELİDİR !
Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından 16 Nisan 2022 tarihinde “Kıyı Kanununun Uygulanmasına Dair Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” yayımlanmıştır. Bu düzenlemeyle, aynı yönetmelik yayımlandığı tarihten bugüne onuncu kez değiştirilmiş oldu.
Yapılan düzenlemeyle; yararlanılmasında kamu yararının gözetilmesi öncelikli olan kıyılar ve sahil şeritlerinde yapılaşmanın önü açılmakta, planlama bütünlüğünü yok sayılarak kaçak yapılaşma teşvik edilmektedir.
Anayasa’nın 43. Maddesinde kıyıların devletin hüküm ve tasarrufu altında olduğu, kıyılardan, kıyıların kara yönünde devamı olan ve onu çevreleyen sahil şeritlerinden yararlanmada kamu yararının gözetileceği ve koşullarının yasayla düzenleneceği hükmü devre dışı bırakılarak kıyılarla ilgili anayasal güvence ortadan kaldırılmaktadır.
Yönetmeliğe eklenen yeni bent, imar planı ile imar ve koruma mevzuatına aykırılık taşıyan kullanım ve yapılaşmaların bulunduğu kıyılarda, geniş bir imar affına olanak sağlamaktadır. Yapılan değişiklikle son günlerde kamuoyuna yansıyan ve basında da geniş yer verilen; Kıyı Kanununu açıkça ihlal eden turizm tesisi inşaatlarının meşru hale getirilmesinin amaçlandığı anlaşılmaktadır.
3621 sayılı Kıyı Kanunu ile kıyıların doğal yapısını bozacak nitelikte Kanuna aykırı yapılan yapıların sorumluları hakkında cezai işlemler düzenlenmiştir. Getirilen değişiklikle, Kanunla güvence altına alınmış koşullar yönetmelikle değiştirilmekte, kıyı alanı özelliği taşıyıp taşımadığının tespiti “bilimsel/teknik rapor” alınmasına dayandırılarak Anayasanın ve Kanunun ilgili maddelerinin uygulanması olanaksız hale getirilmekte ve kıyılarda kaçak yapılaşmadan sorumlu olanların yargı önünde hesap vermeleri engellenmektedir.
Yönetmelik değişikliğiyle mevcut kıyı kenar çizgisine göre belirlenen koruma kullanma koşullarını güvenceye alarak işlev ve yapılaşma esasları tarif eden imar planları hükümlerini geçersiz kılacak nitelikte yeni düzenlemeler getirilerek, imar planlarının kıyılardaki plan kararlarını ve plan bütünlüğünü bozacak uygulamaların önü açılmaktadır.
Kıyı kenar çizgisinin tespitinde eşitlik ilkesi yok sayılarak kamu denetimi devre dışı bırakılmaktadır. Kıyı Kanunu ve ilgili Yönetmelik kapsamında kıyı kenar çizgisinin tespit, onama ve ilan süreci; kamu denetimine açık ve aleni olarak yürütülmektedir. Yapılan düzenleme ile kamu görevlilerinden oluşan komisyonun doğal sınırlara göre yaptığı bu tespitler kimler tarafından hazırlanacağı belli olmayan teknik raporlara göre değiştirilebilecektir.
Ayrıca; kıyı kenar çizgisinin yenilenmesi ve kıyılarda yapılaşma alanın genişlemesi durumunda, mevcut tesislerin oluşan yeni imar koşullarına uygun olarak yenilemelerinin önünü açmaktadır.
Sonuç olarak;
Kıyı Yönetmeliğinde yapılan değişiklik yapılaşma olanaklarının arttırılarak özel mülkiyete devredilmesi amacı taşımaktadır. Böylelikle, kıyılarda telafisi güç veya olanaksız zararların doğması, kıyı alanlarının daralması, kıyılardan kamunun yararlanması olanağının ortadan kaldırılmasının sağlanacağını değerlendirmekteyiz.
Bu nedenlerle Anayasa, yasa ve yönetmelikle ortaya konan kıyıların korunması, eşit yararlanılması, kamuya açık ve kamu yararı taşıması ilkelerine aykırılık taşıyan Yönetmelik değişikliği düzenlemesinin iptali amacıyla dava açılmıştır.
Mimarlar Odası olarak; kıyıları yapılaşmaya açan tüm düzenlemelerin ve uygulamaların iptali gerektiğini bir kez daha vurguluyor ve kıyıların korunması amacıyla verdiğimiz mücadeleye devam edeceğimizi değerli kamuoyumuza saygı ile duyuruyoruz.
