Sanayinin Geliştirilmesi ve Üretimin Desteklenmesi Tasarısı Yasalaştı
Sanayinin Geliştirilmesi ve Üretimin Desteklenmesi Amacıyla Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı, 18 Haziran 2017 tarihinde TBMM Genel Kurulunda kabul edildi. Dr. Faruk Özlü’nün açıklamalarından hareketle “Sanayi’de Dönüşüm”ün yalnızca bir yasa tasarısı olmayacağı ve kentsel anlamda da bu konuda bir planlama ve düzenlemelere gidileceği anlaşılıyor.
Konu ile ilgili olarak Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Dr. Faruk Özlü Cuma günü açıklamalar yapmıştı. Özlü açıklamasında yeni paket ile ilgili müjdeyi vermiş ve ilk olarak 9 ilde sanayi sitelerinin taşınması ile işe başlanacağını aktarmıştı.
“Sanayide dönüşüm başlıyor. Sn. Cumhurbaşkanımız tarafından 1 Temmuz’da onaylanan Üretim Reform Paketimizi hayata geçiyoruz. İlk olarak 9 ilimizde şehir içinde kalmış 10 Sanayi Sitesinin taşınması ile işe başlıyoruz.” Bakan Faruk Özlü daha sonra yaptığı açıklamalarda da yeni sanayi sitelerinin güneş enerjilerini kullanan yağmur suyunu değerlendiren çevreye duyarlı modern yerler olacağını da sözlerine eklemişti.
1 Temmuz 2017 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanarak yasalaşan kanun ile sanayinin geliştirilmesi ve üretimin desteklenmesi konusunda birçok yenilik ve düzenlemeler geliyor. İşte ana başlıkları ile bu düzenlemeler:
Bilişim Teknolojisi ve Yazılım Üreten İşletmeler Sanayici Tanımına Alındı
Sanayi Sicili Kanunu’ndaki sanayici tanımı kapsamına bilişim teknolojisi ve yazılım üreten işletmeler de alınmıştır. Artık yazılım ve bilişim firmaları da yerli malı belgesi almaları ve kamu ihalelerinde % 15lik avantajdan yararlanabilecekler.
Sanayi Siciline Kaydolmada Ön Kayıt Sistemi
Yeni kurulan sanayi işletmelerinin takibi ve üretim faaliyetine başlamadan önce yükümlülüklerini yerine getirmelerinin sağlanması amacıyla sanayi siciline kaydolmaları için ön kayıt sistemi getirilmiştir.
Hafta Sonu Çalışma İzni Alma Zorunluluğu Kalktı
Kanuna göre, sanayi işletmelerinin, her yıl hafta tatillerinde çalışabilmek için belediyelerden hafta sonu çalışma ruhsatı alma zorunluluğu kalkmıştır.
Elektrik Faturalarından TRT Payı Kaldırıldı
Sanayi siciline kayıtlı işletmelerin maliyet yüklerinin azaltılması amacıyla üretime yönelik elektrik kullanımlarından yüzde 2’lik TRT payı kaldırıldı.
Organize Sanayi Bölgeleri OSB’ler ile İlgili Yeni Düzenlemeler
Mekânsal strateji, çevre düzeni ve 1/25.000 ölçekli nazım imar planlarında, OSB, endüstri bölgesi, sanayi sitesi ve teknoloji geliştirme bölgesine ilişkin kararların alınması, değiştirilmesi Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının uygun görüşüne tabi olacak.
OSB yer seçimleri kararlarında, komisyondaki herhangi bir kurum, kuruluşun olumsuz görüş vermesi ve oy birliği sağlanamaması durumunda nihai kararı Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı verecek.
OSB alanı içinde Hazine veya kamu kurum ve kuruluşlarına ait arazilerin bulunması halinde bu araziler, yatırımların ve istihdamın teşvikine dair kanun kapsamındaki sosyo-ekonomik gelişmişlik sıralamasına göre endeksi düşük illerde bedelsiz devredilecek. Diğer illerde ise harca esas değerleri üzerinden peşin veya taksitle OSB’lere satılacak.
Yer seçiminin kesinleşmesinden sonra OSB sınırları dışında kalan alanların planlanmasını, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı veya ilgili belediye en geç 1 yıl içinde yapacak.
OSB’deki İşletmeler Emlak Vergisinden İstisna Tutulacak
İşletmelerin organize sanayi bölgeleri, serbest bölgeler, endüstri bölgeleri, teknoloji geliştirme bölgeleri ve sanayi sitelerinde yapacakları yatırımlarda yatırım maliyetinin azaltılması amacıyla bu bölgelerde bulunan arsaların tahsisine ilişkin sözleşme ve taahhütnamelerden damga vergisi alınmayacak. Yine bu bölgelerde bulunan arsaların tahsisi nedeniyle şerhi gerektiren işlemleri, bu arsa ve üzerine inşa edilen binaların tahsis sözleşmeleri uyarınca tahsis edilenlere devir ve tescil işlemleri, bu arsa üzerine inşa edilen binaların cins değişikliği işlemleri, harçlardan muaf olacaktır. İşletmelerin bu alanlardaki binaları, emlak vergisinden istisna tutulacaktır.
OSB İşletmesi Sanayici’den Bağış Alamayacak
OSB’lerin su, elektrik ve doğalgaz gelirleri haczedilemeyecek ve amacı dışında kullanılamayacak. OSB vermekle yükümlü olduğu hizmetlerle ilgili katılımcılardan bağış alamayacak.
OSB’nin kuruluşuna katılacak kurum ve kuruluşlar, müteşebbis heyette bulunduracakları her bir temsilci için yüz bin Türk lirasından az olmamak üzere belirleyecekleri meblağı il özel idaresi, il özel idaresi bulunmayan illerde yatırım izleme ve koordinasyon başkanlığı adına açılan banka hesabına yatıracak.
Bakanlar Kurulu kararı ile belirlenen il ve ilçelerdeki OSB’lerde yer alan parseller tamamen veya kısmen bedelsiz tahsis edilebilecek. Buna ilişkin uygulamanın süresi Bakanlar Kurulu kararı ile belirlenecek.
Bakanlık kredisi kullanan OSB’deki tahsis edilmemiş parseller, OSB’nin yetkili organlarının karar almaları hâlinde en az on kişilik istihdam öngören yatırımlara girişen gerçek veya tüzel kişilere, çıkarılacak yönetmelikte belirlenen şartları taşımaları kaydıyla, tamamen veya kısmen bedelsiz olarak tahsis edilebilecek.
OSB’ler Gayrimenkul Yatırım Ortaklıkları Kurabilecek
OSB’ler, yönetim ve hisse çoğunluğu OSB tüzel kişiliğinde olmak ve bu bölgelerde faaliyet göstermek şartıyla gayrimenkul yatırım ortaklıkları kurabilecek.
Mer’i plana göre yapılaşan sanayi tesislerinin bulunduğu alanlar, düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içerisinde yapılan başvuruların valilikçe belirlenen ıslah şartlarının Bakanlıkça uygun görülmesi halinde OSB olarak değerlendirilebilecek.
Düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten önce tüzel kişilik kazanan ve hiçbir taşınmaz mülkiyeti edinmemiş OSB’lere, kamulaştırma işlemlerine başlamayan ve uzlaşılamayan parseller hakkında tespit ve tescil davası açmaları için iki yıl süre tanınacak.
Düzenleme yürürlüğe girmeden önce OSB olarak seçilen alan içinde kalan OSB tarafından katılımcıya devri gerçekleştirilen taşınmazların yatırım yapılmayarak boş kaldığının tespit edilmesi halinde, taşınmaz malikine yapı ruhsatını alması ya da OSB’nin uygun gördüğü yatırımcıya taşınmazı devretmesi için yürürlük tarihinden itibaren bir yıl süre tanınacak.
Bu süre içinde taşınmazın OSB’nin uygun göreceği bir yatırımcıya devredilmemesi, yapı ruhsatı alınmaması, yapı ruhsatı alınmış ise yapı ruhsatı tarihinden itibaren iki yıl içinde üretime geçilmemesi hallerinde, tahsis için ödenen tutar toplamının, tahsis tarihinden sonraki yıllar için yeniden değerleme oranlarına göre güncellenmesiyle elde edilen tutarın ilgilinin banka hesabına yatırılmasının ardından OSB adına tescil edilecek.
Bu düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten önce maliki bulunduğu taşınmazı OSB olarak seçilen alan içerisinde kalan ve üzerinde yatırım yapmayarak boş halde bulunduran taşınmaz malikine, yapı ruhsatını alması ya da OSB’nin uygun gördüğü yatırımcıya taşınmazı devretmesi için yürürlük tarihinden itibaren bir yıl süre tanınacak.
Bu süre içinde taşınmazın OSB’nin uygun göreceği bir yatırımcıya devredilmemesi, yapı ruhsatı alınmaması, yapı ruhsatı alınmış ise yapı ruhsatı tarihinden itibaren iki yıl içinde üretime geçilmemesi hallerinde taşınmaz, kamulaştırma yoluyla iktisap edilecek.
OSB’lerde Bedelsiz Yer Tahsis Edilebilecek
Bakanlar Kurulu kararı ile belirlenen il ve ilçelerdeki OSB’lerde yer alan parseller, tamamen veya kısmen bedelsiz tahsis edilebilecek.
Bakanlık kredisi kullanan OSB’deki tahsis edilmeyen parseller, en az 10 kişilik istihdam öngören yatırımlara girişen gerçek veya tüzel kişilere tamamen veya kısmen bedelsiz tahsis edilebilecek. Bu durumda, tahsis edilen parselin değeri, Bakanlık tarafından OSB’ye verilen kredi geri ödemesinden mahsup edilecek.
Yatırımcının belirlenen şartlara uymadığının veya mücbir sebepler hariç öngörülen sürede yatırımını tamamlamadığının tespiti halinde parsel tahsisi iptal edilecek. Bu durumda, taşınmazın üzerindeki tüm yapı ve tesisler sağlam ve işler durumda tazminat veya bedel ödenmeksizin OSB tüzel kişiliğine intikal edecek.
Yeni Sanayi Kanunu’nda Endüstri Bölgeleri İle İlgili Düzenlemeler
Kanun, Endüstri Bölgeleri Kanunu’nun amacını yeniden düzenlemekte. Endüstri bölgelerinin kurulması, yönetim ve işletilmesine ilişkin esasları düzenleyen kanun, Endüstri Bölgeleri Koordinasyon Kurulunun oluşumunu, endüstri bölgelerinin kuruluşunu, ilanını, yatırım izni sürecini, teşvik tedbirlerini ve yönetici şirketin görev ve yetkilerini belirleyen hükümleri de kapsıyor.
Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, kurum ve kuruluşların veya yönetici şirketin başvurusuna istinaden veya resen yer seçimi yapmak suretiyle endüstri bölgelerinin kurulması önerisinde bulunabilecek.
Bakanlığın önerisi üzerine kurulca belirlenen yerlerde, Bakanlar Kurulunca endüstri bölgelerinin kurulmasına izin verilebilecek. Endüstri bölgesi ilan edilen alanlardaki araziler kamulaştırılarak Hazine adına tescil edilecek, Maliye Bakanlığı, endüstri bölgesi olarak kullanılmak üzere Bakanlığa tahsis edecek.
Yatırımcılara Bakanlıkça Ön Yer Tahsisi Yapılacak
Endüstri bölgelerinde yatırım yapmak isteyen yerli ve yabancı gerçek ve tüzel kişilerin Bakanlığa başvurusu üzerine ön yer tahsisi yapılacak. Ancak altyapı ile ilgili giderlerin yönetici şirket tarafından karşılandığı endüstri bölgelerinde yer alacak yatırımcılar, ön yer tahsisi için yönetici şirkete başvuracak. Yönetmelikte düzenlenen esaslar çerçevesinde yönetici şirket tarafından belirlenen yatırımcılara Bakanlıkça ön yer tahsisi yapılacak.
ÇED mevzuatına tabi faaliyetlerden “ÇED Olumlu” kararı veya “ÇED Gerekli Değildir” kararı verilerek yatırımı kabul edilen faaliyetler hakkında gerekli izin, onay ve ruhsatlar verilmeden önce başvuruda bulunan yatırımcının, yatırımda kullanacağı sabit yatırım tutarının binde beşini geçmemek üzere belirlenen oran dahilinde yatırdığı tutarı, özel endüstri bölgelerindeki yatırımcı ödemeyecek.
İş Yeri Açma ve Çalışma Ruhsatları Bakanlık Onayına Tabi Olacak
Yönetici şirket veya yatırımcı tarafından hazırlattırılacak imar planları, altyapı ve üstyapı projeleri ve bunlarla ilgili ruhsat ve izinler ile iş yeri açma ve çalışma ruhsatları Bakanlık onayı ve denetimine tabi olacak.
“ÇED Olumlu” kararı veya “ÇED Gerekli Değildir” kararı verilen faaliyetler hakkında ilgili kurumlarca başkaca hiçbir işleme gerek kalmaksızın 15 gün içinde gerekli diğer tüm ruhsat, izin ve onaylar verilecek.
Atık Su Bedeli Alınmayacak
Atık su arıtma tesisi işleten endüstri bölgelerinden belediyelerce atık su bedeli alınmayacak.
Özel Endüstri Bölgeleri Kurulacak
Kanunla, özel endüstri bölgeleri de kuruluyor. Buna göre, üzerinde kurulu sanayi tesisi bulunan, arazi alanı 150 bin metrekareden büyük, kurulduğu dönemde geçerli olan imar planları uyarınca gerekli izinleri alarak faaliyete geçmiş ve yeni yapılacak yatırım yeri için en az 50 bin metrekare tevsi imkanı sağlayan alanlar veya üzerinde kurulu sanayi tesisi bulunmayan, 200 bin metrekareden büyük alanlar, Bakanlar Kurulunca özel endüstri bölgesi olarak ilan edilecek.
Özel endüstri bölgesi ilan edilecek alanlarda gerçekleştirme süresi 5 yılı geçmemek üzere belirlenen yeniden değerleme oranına göre güncellenme kaydıyla en az 400 milyon lira tutarında yeni yatırım taahhüdünde bulunulması gerekecek.
Başvuru sahibi gerçek veya tüzel kişilerin, önerilen alanın en az yüzde 51’inin mülkiyetine veya varsa süreleri ile sınırlı olmak kaydıyla irtifak hakkına veya kullanma iznine sahip olması, yeni yatırıma ilişkin ”ÇED Olumlu” kararı veya “ÇED Gerekli Değildir” kararının alınmış olması şartları da aranacak.
Özel endüstri bölgesi olarak ilan edilen alan sınırları içerisinde kalan, başvuru sahibinin mülkiyetindeki araziler, parseller halinde veya işletme binaları da yapılmak suretiyle satılabilecek, kiraya verilebilecek.
Verilen 5 yıllık taahhüt süresi içerisinde yatırımın gerçekleşmemesi durumunda gecikmenin gerekçeleri kurulca değerlendirilecek, gerekirse bu süre bir defaya mahsus olmak üzere bir yıl uzatılabilecek.
Verilen ek süre içerisinde taahhüdün gerçekleşmemesi halinde, özel endüstri bölgesinin kaldırılmasına karar verilebilecek.
KOSGEB Desteklerinde Ön Ödeme Geliyor
Bugüne kadar harcama belgesi karşılığı talep edilen destekler firmaların uzun süre alacaklı kalmalarına yol açıyordu. Yeni düzenleme ile Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı (KOSGEB), söz konusu işletmelere verilecek destekler için belirlenen usul ve esaslar doğrultusunda erken ödeme yapacak.
Sanayi ve Üretime Destek Yasası Eğitimde de Değişiklikler Getiriyor
OSB’lerdeki Meslek Yüksekokullarına Destek Geliyor
Meslek Liselerinde olduğu üzere, Organize Sanayi Bölgelerinde kurulan Meslek Yüksekokullarında öğrenim gören öğrenciler için YÖK bütçesine bu amaçla tahsis edilen ödenekten eğitim desteği verilecek. Konu ile ilgili olarak Sanyi Bakanı Dr.Faruk Özlü OSB ‘ler içerisine kurulacak teknik liselerin kolej statüsünde olacağını ve öğrenciden ücret alınmayacağını söyledi.
Bu çerçevede, organize sanayi bölgelerinde kurulan meslek yüksekokullarında öğrenim gören her bir öğrenci için YÖK bütçesine bu amaçla tahsis edilen ödenekten eğitim desteği verilecek.
Yüksek Öğretim Kanunu İle İlgili Düzenlemeler Getirildi
Yükseköğretim Kurulu (YÖK), üniversitelerin ihtisaslaşmasına yönelik çalışmalar yapacak ve bu konuda karar verecek.
Öğretim Üyelerinde emeklilik yaşı 75 oldu
Öğretim üyelerinin emeklilik yaş haddi değişti. Yaş haddini dolduracakları tarihten önce başvurmuş olup sözleşme tarihi itibarıyla öğretim üyesi kadrolarında bulunanlardan yükseköğretim kurumlarınca belirlenen bölüm ve programlarda görevlerinde kalmalarında fayda görülenler, yükseköğretim kurumunun teklifi ve YÖK’ün onayı ile emeklilik yaş hadlerini doldurdukları tarihten itibaren 75 yaşını geçmemek üzere (eski kanunda 67 idi) emeklilik veya yaşlılık aylığı bağlanıncaya kadar birer yıllık sürelerle sözleşmeli olarak çalıştırılabilecek. Sigortalık veya iştirakçilik ilişkisi önceki kadro unvanları esas alınmak suretiyle devam edecek.
Öğretim üyelerinin tabi olduğu yasak, ödev ve sorumluluklar ile disipline ilişkin hükümler bu şekilde çalıştırılanlar hakkında da uygulanacak. Uygulamaya ilişkin usul ve esaslar Maliye Bakanlığının uygun görüşü üzerine YÖK tarafından belirlenecek.
Her Üniversitede Teknoloji Transfer Ofisi Kurulabilecek
TBMM Genel Kurulunda kabul edilen Sanayinin Geliştirilmesi ve Üretimin Desteklenmesi Amacıyla Bazı Kanun ve KHK’larda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’a göre, yükseköğretim kurumları, Ar-Ge ve yenilikçilikle ilgili olarak kamu, özel sektör ile işbirliği yapmak, üretilen bilgi, yapılan buluşları fikri mülkiyet kapsamında koruma altına almak, uygulamaya aktarmak üzere sermaye şirketi statüsünde teknoloji transfer ofisi kurabilecek.
Ofisin kuruluş sermayesi, bilimsel araştırma projesi kaynaklarından veya döner sermaye gelirlerinden karşılanabilecek. Ofiste, işçi ve yabancı uyruklu personel çalıştırılabilecek.
Ofisler ile bunların yürüttükleri faaliyetler için Devlet İhale Kanunu hükümleri uygulanmayacak.
Öğretim Üyelerine Ücretli Araştırma İzni
Devlet üniversitelerinde fiilen 6 yıl çalışan öğretim üyelerine, yurt içi ve yurt dışında alanıyla ilgili Ar-Ge niteliğinde çalışmak üzere 1 yıl süreyle ücretli izin verilebilecek. Bu kişiler ikinci defa ücretli izin alabilecek ancak bunun için iznin sona erdiği tarihten itibaren asgari 6 yıl süreyle bir devlet yükseköğretim kurumunda görev yapacak.
Yükseköğretim Kalite Kurulu
Yükseköğretim Kalite Güvencesi Sistemi, yükseköğretim kurumlarının eğitim öğretim ve araştırma faaliyetleri ile idari hizmetlerinin iç, dış kalite güvencesi, akreditasyon süreçleri, bağımsız dış değerlendirme kurumlarının yetkilendirilmesi süreçlerine ilişkin esasları içerecek.
İdari ve mali özerkliğe sahip, kamu tüzel kişiliğini haiz ve özel bütçeli Yükseköğretim Kalite Kurulu kurulacak.
Kanunda “Yükseköğretim Kalite Kurulunun çalışma usul ve esasları Yükseköğretim Kalite Kurulu tarafından çıkarılan yönetmelikle belirlenmektedir” maddesi yer almaktadır. Dolayısıyla Kurul kendi uygulama esaslarını kendisi belirleyecek.
Kurul, yükseköğretim kurumlarının eğitim öğretim ve araştırma faaliyetleri ile idari hizmetlerinin kalite düzeylerine ilişkin ulusal ve uluslararası kalite standartlarına göre değerlendirmeler yapacak, iç, dış kalite güvencesi, akreditasyon süreçleri ve bağımsız dış değerlendirme kurumlarının yetkilendirilmesi süreçlerini yürütecek.
Yükseköğretim Kalite Kurulu, 13 üyeden oluşacak. Kurulda, YÖK Genel Kurulunca ve Üniversitelerarası Kurulca seçilen 3’er, Milli Eğitim Bakanlığı, Mesleki Yeterlilik Kurumu, Türk Akreditasyon Kurumu, TÜBİTAK, Türkiye Sağlık Enstitüleri Başkanlığı, TOBB ile öğrencileri temsilen birer kişi yer alacak.
Yükseköğretim Programları Danışma Kurulu
Yükseköğretim Programları Danışma Kurulu, yükseköğretim alanındaki istihdam odaklı politikaları oluşturulacak, geliştirecek, buna bağlı yeni açılacak eğitim programları ve kontenjanların planlanmasına yönelik süreçlerde öneride bulunacak.
Kanunda “Yükseköğretim Eğitim Programları Danışma Kurulunun çalışma usul ve esasları ile üyelerde aranacak diğer şartlar, Yükseköğretim Kurulu tarafından çıkarılan yönetmelikle belirlenir” maddesi yer almaktadır. Bu durumda uygulama esaslarını belirlemekte YÖK yetkili kılınmıştır.
Yükseköğretim Kurulu Başkanı başkanlığında, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı, Maliye Bakanlığı, Millî Eğitim Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı, Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı ve Türkiye Odalar ve Borsalar Birliğini temsilen en az genel müdür seviyesinde görevlendirilecek 7 üyeden oluşturulacak.
Meslek Yüksekokulları Koordinasyon Kurulu
Meslek Yüksekokulları Koordinasyon Kurulu, meslek yüksekokulları ve programların açılmasına yönelik standartların belirlenmesi, mevcut programların geliştirilmesi, izlenmesi, mezunların istihdamı ile lisans tamamlama süreçlerine ilişkin görüş ve önerilerde bulunacak.
Yükseköğretim Kurulu Başkanı başkanlığında, meslek yüksekokul müdürleri arasından Üniversitelerarası Kurul tarafından seçilen bir müdür, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Millî Eğitim Bakanlığı, Mesleki Yeterlilik Kurumu ile Türkiye Odalar ve Borsalar Birliğini temsilen en az genel müdür seviyesinde görevlendirilen üyelerden oluşturulacak.
Üniversite Öğrencileri Son Dönemlerinde Firmalarda Uygulamalı Eğitim Yapabilecek
YÖK, 1 Ocak 2023’e kadar, devlet üniversitelerinin fen ve mühendislik bilimleri lisans öğrencilerinin, öğrenimlerinin son yılında bir yarıyılı özel sektör işletmelerinde, teknoparklarda, araştırma altyapılarında, Ar-Ge merkezlerinde ya da sanayi kuruluşlarında uygulamalı eğitimle tamamlamalarını zorunlu kılmaya, bu bölümleri belirli yükseköğretim kurumlarıyla veya belirli fakülte ya da bölüm ve programlarla sınırlı tutmaya yetkili olacak.
Son sınıf öğrencilerinin bitirme dönemlerini özel sektörde tamamlamaları etkin bir şekilde hayata geçirilebilirse staj çalışmalarının yetersizliğini giderecek ve öğrencilerin mezun olmadan önce iş hayatı deneyimi kazanmasına yardımcı olacak bir uygulama olacak.
Öğrencilere, uygulamalı eğitimleri sırasında asgari ücretin net tutarının yüzde 35’i ücret olarak ödenecek.
