09.01.2018 – Özellikle Amerika Birleşik Devletleri ile İngiltere gibi hukuk sistemi gelişmiş ülkelerde yaygın olarak kullanılan ve alternatif uyuşmazlık çözümlerinden biri olan ‘Arabuluculuk’, ülkemizde de 1 Ocak tarihinden itibaren ticari davalarda zorunlu hale geldi.
Yeni yıl ile birlikte ülke genelinde görev yapan 9 bin 410 arabulucu, yılda yaklaşık 200 bin’den fazla alacak ve tazminata ilişkin ticari uyuşmazlığı, dava açılmadan çözüme kavuşturmak adına görev yapacaklar. Yargının iş gücünün azalacağına dikkat çeken Av.Baran Usanmaz, “Alacakların hızlı bir şekilde tahsil edilerek ekonomiye kazandırılmasını amaçlayan yargılamalar ile ticari tazminatlara ilişkin davalar takriben 6 hafta içinde sonlandırılacak. Kanun gereği dava şartı haline gelmesinden dolayı, öncelikle arabulucuya başvurulmadan doğrudan da dava açılamayacak” dedi.
Yıllardır farklı toplum ve kültürlerde uygulanan ve alternative çözüm yollarından biri olan arabulucuk sistemi, yeni yıl ile beraber ülkemizde de ticari davalar ve alacaklar için zorunlu hale geliyor. Herkesin kafasında bir soru işareti olan arabuluculuk, aralarında davaya konu olmuş veya olabilecek bir uyuşmazlığa maruz kalabilecek tüzel kişilerin veyahut ticaret ile uğraşan gerçek kişi esnaflar ile sanatkarların meseleyi bir arabulucu eşliğinde karşılıklı bir şekilde müzakere ederek çözüme kavuşturdukları bir süreç olarak karşımıza çıkıyor.
Nasıl Arabulucu Olunur?
Türkiye’de sadece en az beş yıllık mesleki deneyimi olan hukuk fakültesi mezunlarının edinebileceği arabuluculuk yetkisi için, Adalet Bakanlığı siciline kayıtlı ve Bakanlıkça lisanslanan eğitim kurumlarından teorik ve pratik en az kırk sekiz saat eğitim alınması gerekiyor. Ülkemizde daha fazla sayıda ve nitelikli arabulucuya ihtiyaç olduğunu dile getiren Av.Baran Usanmaz, “Bu sistem hukuki anlamada hem devlete, hem de ticari hayat ile birlikte bireylere kolaylık sağlayacaktır. Arabulucuk birçok avantajı beraberinde getirmekle birlikte, bunlardan birkaçını söyle sıralayabiliriz; Yargılama sistemimizdeki iş yükünden dolayı, elde olmayan sebeplerle mecburen uzayan dava süreçlerine maruz kalınmadan, şirketlerin alacaklarının hızlı bir şekilde tahsilatının sağlanması amacıyla bir yol açılacak olup, ticari hayattaki bireyler arasındaki ilişkiyi korunarak, çözümlerin daha ekonomik sağlanması ve taraflar arasındaki çözüme yönelik bu görüşmelerin gizli olarak yürütülmesidir” ifadelerini kullandı.
200 Bin’den Fazla Ticari Uyuşmazlık Arabulucuk ile Çözülecek
29.12.2018 – Hukuk sistemi gelişmiş ülkelerde yaygın olarak uygulanan alternatif uyuşmazlık çözümü ‘Arabuluculuk’ ülkemizde de 1 Ocak tarihinden itibaren ticari davalarda zorunlu hale geliyor. Yeni yıl ile birlikte ülke genelinde görev yapan 9 bin 410 arabulucu, yılda yaklaşık 200 bin’den fazla alacak ve tazminata ilişkin ticari uyuşmazlığı, dava açılmadan çözüme kavuşturacak. Yargının iş gücünün azalacağına dikkat çeken Arabulucu Av.Sevda Şahin İhsanoğlu, “Paranın ödenmesi ve tazminata ilişkin davalar 8 hafta içinde sonlandırılacak” dedi.
Arabuluculuk Ticari Davalarda Zorunlu Hale Geliyor
Yıllardır farklı toplum ve kültürlerde uygulanan arabulucuk sistemi yeni yıl ile beraber ülkemizde de zorunlu hale geliyor. Herkesin kafasında bir soru işareti olan arabuluculuk, aralarında davaya konu olmuş veya olabilecek bir uyuşmazlık olan kişilerin meseleyi bir arabulucu eşliğinde karşılıklı olarak müzakere ederek çözüme kavuşturdukları bir süreç olarak karşımıza çıkıyor.
Arabuluculuk Birçok Avantajı Beraberinde Getiriyor
Türkiye’de sadece en az beş yıllık mesleki deneyimi olan hukuk fakültesi mezunlarının olabileceği arabuluculuk için Adalet Bakanlığı siciline kayıtlı Bakanlıkça lisanslanan eğitim kurumlarından teorik ve pratik en az kırk sekiz saat eğitim alınması gerekiyor. Ülkemizde daha fazla arabulucuya ihtiyaç olduğunu dile getiren Arabulucu Av.Sevda Şahin İhsanoğlu, “Bu sistem hukuki anlamada hem devlete hem de halka kolaylık sağlayacak. Arabulucuk birçok avantajı beraberinde getiriyor. Sağladığı faydaların birkaçını söyle sıralayabiliriz; insanlar arasındaki ilişkiyi korur, çabuk çözüm sağlar daha ekonomik ve gizli olarak yürütülür” ifadelerini kullandı.
İş Davalarında Arabuluculuk Dönemi Başladı
İş Mahkemeleri Kanunu’nda yapılan düzenleme 1 Ocak 2018’de yürürlüğe girdi. Yılbaşından itibaren işe iade davalarında mahkemeye gitmeden arabulucuya başvurma zorunluluğu getirildi. Artık bireysel veya toplu iş sözleşmesine dayanan işçi veya işveren alacağı ve tazminatı ile işe iade talebiyle açılan davalarda arabulucuya başvurma, dava şartı haline geldi.
KPMG Türkiye Sosyal Güvenlik Hizmetleri Direktörü İsmail Sevinç, 1 Ocak 2018’den itibaren geçerli olan yeni düzenleme ile işe iade davalarında mahkemelerin önce arabulucuya başvurma şartı arayacağını söyledi. Arabuluculuk uygulamasının, mahkemelerin yükünü azaltmayı ve daha hızlı çözüme ulaşmayı amaçladığını belirten Sevinç, yürürlükte olan düzenlemeyi şöyle anlattı:
Arabulucuya Nasıl Başvuruluyor?
İş sözleşmesi feshedilen çalışan, mahkemeye gitmeden önce fesih bildiriminin tebliği tarihinden itibaren bir ay içinde işe iade isteğiyle arabulucuya başvurmak zorunda. Arabulucu görevlendirildikten sonra üç hafta içinde karar verilmesi gerekiyor. Bu süreye zorunlu durumlarda bir hafta ilave edilebilir.
Arabuluculuk uygulaması sonunda anlaşmaya varılırsa uzlaşma belgesi düzenlenecek ve taraflarca imzalanacak. Arabuluculuk süreci sonucunda işçi ve işveren işe iade konusunda uzlaşamazsa, arabulucu tarafından son tutanağın düzenlendiği tarihten itibaren iki hafta içinde iş mahkemesinde dava açılabilecek.
Taraflar arabuluculuk sonucu işçinin başlatılmasında anlaşırsa işe başlatma tarihi, tazminat ve maddi haklar ile başlatılmaması hailinde de ödenmesi gereken tazminat miktarı uzlaşma metninde belirtilecek.
Arabulucu görüşmeleri sonunda anlaşmaya varılamaması halinde arabulucu tutanak düzenleyecek ve mahkeme başvuru dilekçesinin ekine bu tutanak eklenecek.
Fazla mesai, tatil ücreti, tazminat
İşe iade talepleri gibi, ihbar ve kıdem tazminatı, fazla çalışma ücreti, ücretli izinde maaş, genel tatil ücretleri ve tazminatlar gibi ihtilaflar da öncelikli olarak arabulucuya başvurulması gereken konular arasında yer alıyor.
İş kazası ve meslek hastalığı davaları
İş kazası ve meslek hastalığından kaynaklanan maddi manevi tazminat davaları ve bunlara ilişkin tespit ve rücu davalarında arabulucuya gitmeye gerek yok.
Arabulucuk Nasıl Oluyor? Süreç Nasıl İşliyor?
Arabuluculuk sürecine dikkat ! Arabulucunun daveti üzerine taraflardan biri geçerli bir sebep belirtmeden ilk toplantıya katılmazsa ve arabuluculuk faaliyeti sona ererse toplantıya katılmayan taraf, davada kısmen veya tamamen haklı çıksa bile yargılama giderinin tamamından sorumlu tutulacak.
Arabuluculuk sürecine geçerli bir mazeret göstermeden katılmayan işveren, davada haklı çıksa bile yargılama giderlerinin tamamını ödemek zorunda kalacak ve davayı kazandığı halde vekalet ücreti alamayacak.
Her iki tarafın da ilk toplantıya katılmaması sebebiyle sona eren arabuluculuk faaliyeti üzerine açılacak davalarda tarafların yaptıkları yargılama giderleri kendi üzerlerinde kalacak.
Uzlaşma olmazsa mahkemeye
Arabulucuya gitmek zorunlu ama taraflar arabuluculuk süreci sonunda uzlaşmayabilir. Bu sebeple taraflar uzlaşamazsa mahkemeye gidilmesinde herhangi bir engel bulunmayacak.
Arabuluculuk görüşmeleri sonunda tarafların anlaşmaya varmaları halinde ise üzerinde anlaşılmış olan hususların taraflar tarafından tekrar yargı konusu yapılması söz konusu olamayacak. Arabuluculukta çözümlenmiş bir konunun tekrar yargı konusu yapılabilmesi için tehdit, hile, cebir gibi taraf iradelerini sakatlayan bir durumun sonradan ortaya çıkması gerekir.
Maliyeti daha düşük
Arabulucu sistemi, mahkeme giderlerine göre daha ekonomik. Dava harcı, bilirkişi ücreti gibi giderler ödenmez. Taraflar arabulucu görüşmelerine katılmışlarsa anlaşma sağlamaları halinde arabuluculuk ücret tarifesi üzerinden eşit şekilde ödeme yapacaklar. Taraflar uzlaşamazsa iki saatten az görüşme süreleri kamu bütçesinden, iki saatten fazla süreli görüşmelerde ise iki saati aşan kısım taraflarca eşit şekilde karşılanacak.
