27.04.2022 – Dünyada her yıl 1,3 milyar, Türkiye’de ortalama 26 milyon ton gıda israf ediliyor. Dünya genelinde israf edilen bu gıdaların yıllık değeri ise 1 trilyon dolar. Dünyanın lider yemek ve destek hizmetler sağlayıcısı Compass Group, günümüzün en büyük küresel sorunlarından biri haline gelen yemek israfı konusuna sosyal sorumluluk bilinciyle yaklaşan kurumlardan biri. Grup, “Yemek İsrafını Durdur Günü” girişimiyle bu yıl da, Türkiye’nin de dahil bulunduğu tüm ülkelerde çeşitli farkındalık çalışmaları gerçekleştirerek, herkesi gıda israfının önüne geçmeye davet ediyor.
Gıda İsrafı Endeks Raporu’na göre dünyada üretilen gıdanın 3’te biri israf ediliyor. Gıdaların yüzde 60’ı insan tüketimine uygunken atılıyor ve israf oluyorlar. Dünya nüfusunun yüzde 10’una denk gelen 750-800 milyon civarında insan ise açlıkla mücadele içinde. İsraf edilen gıdanın sadece 4’te biri kurtarıldığı takdirde dünyadaki 821 milyon aç insan doyabiliyor.
Gıda israfı, açlığın yanı sıra su, toprak, enerji, emek ve sermaye gibi kaynakların da büyük oranda boşa gitmesine neden olarak iklim değişikliğine de etki ediyor. İsraf edilen gıdalar her yıl 3.3 milyar ton karbondioksit salınımına denk geliyor.
Türkiye, günde 12 milyon ekmeği israf ediyor
Türkiye İsrafı Önleme Vakfı 2020 yılı raporuna göre, Türkiye’de her yıl yaklaşık 26 milyon ton gıda israf ediliyor. İsraf ettiğimiz ürünlerin başında ise meyve ve sebzeler geliyor. Meyve ve sebzenin yüzde 53’ü tarladan tüketiciye ulaşana kadar israf ediliyor. TÜBİTAK tarafından yapılan araştırmalara göre, israf edilen sebze ve meyve miktarı yılda 12 milyon ton. Bir diğer en çok israf ettiğimiz gıda da ekmek. Türkiye’de günde 12 milyon; yılda 4 milyar 380 milyon ekmek israf ediliyor. Ülkemizdeki yıllık gıda israfı, ortalama 14 milyon aracın bir yılda oluşturduğu CO2 emisyonu ile aynı etkiye sahip. Yıllık gıda kayıp ve israfın faturası ise ortalama 214 milyar TL.
Compass Group, her yıl milyonlarca kişide farkındalık oluşturuyor
Dünya çapında 600 bin çalışanı ile 45 ülkede faaliyet gösteren dünyanın lider yemek ve destek hizmetler sağlayıcısı Compass Group PLC, 2017 yılında hayata geçirdiği “Yemek İsrafını Durdur Günü” girişimiyle yemek israfını önlemek adına sektöre öncülük ediyor. Her yıl Nisan ayının son haftasında farkındalık çalışmalarıyla konuyu gündeme getiren Grup, bu yıl da Türkiye’nin dahil olduğu birçok ülkede, yemek israfı konusunun ciddiyetini hatırlatarak, milyonlarca kişide farkındalık oluşturmayı hedefliyor.
Compass Group, küresel ölçekte farkındalığı daha da artırmak için 30’dan fazla ülkede 45 şefin tariflerinden oluşan, Gıda İsrafını Durdurma Günü Yemek Kitabı’nı da dijital olarak okurlarıyla buluşturdu. Kitap, bayat ekmek, beklemiş meyve ve sebzeler, atılmış kabuklar gibi mutfaklarda en çok israf edilen malzemelerle yapılacak tarifleri içeriyor. Yemek israfının önüne geçmeyi öğreten kitap, aynı zamanda günlük yemek alışkanlıklarının nasıl ayarlanması gerektiği ve satın alınan gıdaların en iyi şekilde nasıl değerlendirilmesi gerektiğinin de ipuçlarını gösteriyor. Böylece hem çevreye hem de ev bütçesine fayda sağlamayı amaçlıyor.
“Çabalarımız, tüm kurumlara örnek olmalı”
Yemek israfı probleminin her yıl daha da büyüdüğüne dikkat çeken Sofra/Compass Group Türkiye Yönetim Kurulu Başkanı ve CEO’su Nihat Kartal, “Ortaya konulan veriler ciddi bir küresel sorun ile karşı karşıya olduğumuzu kanıtlar nitelikte. Ancak pek çok araştırma, insanların gıda israfını önlemek amacıyla neler yapabilecekleri, iş yerlerinde ve evlerinde ne tür bireysel önlemler alarak sorunun çözümüne katkıda bulunabilecekleri konusunda yeterli bilgilerinin olmadığını gösteriyor. Compass Group’un bir parçası olarak, tüm çalışanlarımız, tedarikçilerimiz ve müşterilerimizle iş birliği içinde toplumu yiyecek israfını önleme konusunda bilinçlendirmeye odaklanıyoruz. Aynı zamanda toplumun olumsuz tutum ve davranışlarını değiştirmeye yönelik çalışmalara da destek veriyoruz. 2020 yılında, gıda atığını 2030 yılına kadar %50 azaltacağımız taahhüdünü verdik. Bu hedefimizi gerçekleştirmek için gıda atığı yönetim teknolojilerini kullanıyoruz. Bu teknolojiler sayesinde 2021’de Compass Group’un 26 ülkedesindeki mutfaklarında %28’lik bir azalma sağlandı. Bu yıl 27 Nisan’da #YemekİsrafınıDurdur diyerek, milyonlarca insanı küresel bir sorun olan yemek israfıyla mücadeleye davet ediyoruz. Sosyal medya mesajlarımızda insanlara kendi paylarına düşeni yapmanın aslında ne kadar kolay olduğunu hatırlatarak kolaylıkla uygulayabilecekleri yöntemleri de gösteriyoruz. Umarız, bu hareketimiz tüm kurumlara örnek olur” açıklamalarında bulundu.
Stop Food Waste Day kitabını ulaşmak için: https://www.stopfoodwasteday.com/en/cookbook.html
GIDALARIN YARISI SOFRAYA GELMEDEN İSRAF EDİLİYOR
30.17.2017 – Ambalajlar 20 Milyar Liralık Sebze-Meyveyi Çöpten Kurtaracak
Dünya nüfusu hızla artarken; 2,1 milyar insan açlık ve yoksulluk sınırının altında yaşıyor. Buna rağmen dünyada üretilen gıdanın üçte biri sofralara bile gelmeden çöpe gidiyor. Nüfusun sağlıklı bir şekilde beslenmesini sağlama ve kaynakları verimli kullanarak israfı önleme noktasında ambalajlar önemli bir rol üstleniyor. Gıda ambalajları sayesinde Türkiye’de her yıl israf edilen 20 milyar liralık yaş sebze ve meyve ile 1,8 milyar liralık ekmeği çöpe gitmeden kurtarmak mümkün.
Gıda israfının ulaştığı boyut, Avrupa’nın da gündeminde… Avrupa Birliği’nde 79 milyon insan fakirlik sınırının altında yaşıyor, 16 milyonu ise yardım kuruluşlarının gıda yardımı ile hayatını devam ettiriyor. Avrupa’daki evlerde, süpermarketlerde, restaurant ve tedarik zinciri içinde tüketilebilir gıdanın yüzde 50’si israf ediliyor. Avrupa Parlamentosu, bu sorunla başa çıkmak için 2025 yılına kadar gıda israfını yarı yarıya azaltma hedefi koydu.
EUPC Avrupa Plastik Üreticileri Birliği’nin gıda israfını durdurmaya yönelik yürütmekte olduğu projesinin yönetiminde ise EUPC’nin AB üyesi olmayan bir ülkeden yönetime seçilen ilk Türk üyesi olan Yavuz Eroğlu bulunuyor. EUPC İcra Kurulu Üyesi Yavuz Eroğlu aynı zamanda Türk Plastik Sanayicileri Araştırma, Geliştirme ve Eğitim Vakfı’nın (PAGEV) Yönetim Kurulu Başkanlığını yürütüyor.
Avrupalı plastik üreticilerinin milyonlarca ton gıdanın korunması ve ihtiyaç sahiplerine ulaşmasını hedeflediği projenin çok önemli bir misyon üstlendiğini belirten EUPC İcra Kurulu Üyesi Yavuz Eroğlu, “Gıda israfı konusunda ne yazık ki ülkemizdeki tablo da Avrupa’dakinden farklı değil. Son verilere göre Türkiye’de 30 milyondan fazla yoksul insan yaşıyor ve Türkiye’de her yıl 1,8 milyar liralık ekmeğin çöpe gitmesi, üretilen yaş sebze ve meyvedeki kaybın 20 milyar liraya ulaşması ciddi ve çözülmesi gereken sorunlar. Tüketicilerin ihtiyaçlarından fazla gıda satın almalarını önlemek için gıda ambalajlarının değişik ölçülerde ve gıdayı gerçekten koruyacak şekilde tasarlanması gerek. Ayrıca gıdaların üzerinde ‘son kullanma tarihi’ ile birlikte ‘son tüketim tarihinin’ de yazılması alınabilecek önlemler arasında. Çift etiket uygulaması ile gıdaların üzerinde yazan son kullanma tarihine ek olarak son tüketim tarihinin de yazılması, son tüketim tarihinden önce gıdaların indirimli fiyatlarla ihtiyaç sahiplerine satılmasının da önünü açacaktır. Projemiz, özellikle kamu catering ihalelerinde, yerel gıda ürünleri kullanan ve kalan fazla yemekleri atmak yerine ihtiyaç sahiplerine ve gıda bankalarına ücretsiz veren firmalara öncelik tanınması şeklinde yeniden düzenlenmesi konusuna da dikkat çekiyor” dedi.
PAGEV olarak önümüzdeki günlerde düzenleyecekleri Uluslararası Ambalaj Kongresi’nde gıda ambalajları konusunun da uzman isimlerle ele alınacağını belirten Yavuz Eroğlu, “Dünya nüfusunun her geçen gün artması beraberinde yoksulluğu ve açlığı da getiriyor. Nüfusun sağlıklı bir şekilde beslenmesini sağlamak, sınırlı kaynakları verimli kullanarak israfı önlemek için tek çözüm ambalaj. Gıdaları doğru şekilde ambalajlayarak kayıpları yarı yarıya azaltabiliriz. Avrupa’da yürüttüğümüz proje kapsamında alınan önlemleri Türkiye’de de uygulamaya geçirmek amacıyla çalışmalarımız devam ediyor. Bu konuda tüm sivil toplum örgütleriyle elbirliğiyle çalışıyoruz. 24 Ekim 2017 Salı günü düzenleyeceğimiz PAGEV 4. Uluslararası Ambalaj Kongremiz de bu çalışmalardan bir tanesi. Gıdaları koruyan ve hijyenik koşullarda sofralara ulaşmasını sağlayan ambalajlardaki en son yeniliklerin yanı sıra doğru ambalajlama ile gıda israfının önlenmesinin yöntemlerini ele alacağız. Konuyla ilgilenen herkesi kongremize bekliyoruz” şeklinde konuştu.
Yavuz Eroğlu, açıklamasında Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakan Yardımcısı Hasan Ali Çelik ve Yatırım Ajansı Başkanı Arda Ermut ile açılışını gerçekleştirdikleri global polimer kampaund üreticisi A.Schulman’ın yeni plastik katkı malzemesi üretim tesislerinde üretilecek katkıların gıda ömrünü uzatacak teknolojiler de içerdiğini belirterek şunları söyledi: “A.Schulman bu fabrikada nefes alabilen ambalaj üretimi için gereken Masterbatch’ler üretecek. Bu ürünler plastiklere eklendiğinde hava almayı sağlayacak mikro havalanma pencerecikleri oluşturuyor. Özellikle gıda ambalajlamada çok önemli bir teknoloji. Bu sayede sebze, meyve, peynir gibi temel gıdalar ambalaj içindeyken hava alabiliyor ve tazeliğini uzun süre koruyor. Uzun süre saklanabilen gıdalar ile israfın da önüne geçilebilecek. Plastik Ambalaj Sektörü olarak gıdalarının israfını önleyecek her türlü altyapı ve teknik yetkinliğe sahip durumdayız.”
Gıda israfının acı tablosu…
- Dünyada üretilen gıdanın üçte biri yani 1,3 milyar ton gıdayı kaybediyor ya da israf ediyoruz…
- Her yıl zengin ülkelerdeki tüketiciler 222 milyon ton gıdayı tüketmiyor, çöpe atıyor… Tüm Sahra-Altı Afrika Kıtası’nın gıda üretimi ise sadece 230 milyon ton.
- Almanya’da Stutgart Üniversitesi’nin yaptığı bir araştırmaya göre; Alman halkı yılda 11 milyon ton gıdayı çöpe atıyor. Yani bir Alman yıllık 235 Euro değerinde gıdayı hiç tüketmeden israf ediyor. Bu rakam dünyada 1,5 milyar insanın yıllık gelirine eşit.
- Her sene kayıp veya israf olan gıdanın miktarı, dünyada her yıl yetişen tahıl mahsulünün yarısından fazla (2009 ve 2010’da 2,3 milyar ton)
- Gıda kaybı ve israfı ciddi bir kaynak israfını da beraberinde getiriyor. Su, tarım arazisi, enerji, iş gücü ve sermaye boşa gidiyor, gereksiz sera gazı salınımı oluşuyor. Küresel ısınma ve iklim değişikliğine neden oluyor.
- Gelişmekte olan ülkelerde gıda israfı ve kaybı, Gıda Değer Zinciri’nin ilk halkalarında oluşuyor. Hasat alımındaki; finansal, yönetsel ve teknik yetersizlikler yanında depolama ve soğutma tesislerindeki yetersizlik göze çarpıyor. Tedarik zincirinin çiftçilerin desteklenmesi ve altyapıya yatırımla, nakliye ve ambalaj kullanımının artırılmasıyla gıda kaybı azaltılabilir.
- Orta ve yüksek gelir seviyesine sahip ülkelerde, gıda genellikle tedarik zincirinin son halkalarında israf oluyor. Endüstrileşmiş ülkelerde tüketicilerin davranışları gıda israfının başlıca sebebi.
Gıda İsrafının Sorumlusu Kim?
- Evlerde meydana gelen israf: yüzde 42 (Bunun yüzde 60’ı rahatlıkla önlenebilir durumda)
- Gıda üreticilerinde: yüzde 39
- Perakendecilerde: yüzde 5
- Catering sektörü: yüzde 14
(Kaynak: Avrupa Komisyonu)
EUPC Avrupa Plastik Üreticileri Birliği Hakkında:
Avrupa merkezli 51 plastik derneğinin çatı örgütü olan EUPC Avrupa Plastik Üreticileri Birliği, 50 binden fazla plastik üreticisini temsil ediyor. Yıllık 280 milyar Euro’luk ciro yapan ve 1 milyon 600 bin kişinin çalıştığı Avrupa plastik endüstrisinin adeta “sesi” olan EUPC, Avrupa Birliği Parlamentosu’nda plastikle ilgili kararların alınmasında etkin bir rol üstleniyor. Avrupa Birliği’nde çevre ve yeni düzenlemeler başta olmak üzere sektörü ilgilendiren tüm konularda söz hakkına sahip.
PAGEV Başkanı ve TOBB Plastik, Kauçuk ve Kompozit Sanayi Meclisi Başkanı olarak görev yapan Yavuz Eroğlu, 2013 yılında EUPC İcra Kurulu Üyeliği’ne seçilmiş ve Ambalaj Grubu’ndaki projelerin yönetimine getirilmişti.
