Süt en temel besin gruplarından biridir. Süt ve süt ürünleri hayatımızın her anında çocukluk çağından yaşlılık dönemine kadar gereksinim duyduğumuz sağlığımız için en önemli besinlerdir. Liv Hospital Beslenme ve Diyet Uzmanı Serap Güzel sütün faydalarını anlattı.
Büyümenin anahtarı süt
Çocukluk döneminde süt, kemik ve diş gelişimini, içerdiği A, D ve B grubu vitaminler ve fosfor ile büyüme ve gelişmeyi sağlar. Anne sütünü bıraktıktan sonra günlük kalsiyum ihtiyacını karşılamak için çocukların her gün 2 bardak süt veya yoğurt tüketmesi gerekir. Süt ve süt ürünleri iyi kalite protein kaynağı olduğu için yeni hücrelerin oluşumunu dolayısı ile büyümeyi sağlar. Çocukluk ve ergenlik döneminde yeterli süt tüketimi ilerleyen yaşlar için de kemik sağlığını koruyacak yeterli kalsiyum depolarının oluşmasını sağlar. Sütün en önemli olduğu zamanlardan biri de gebelik dönemidir. Anne artan vitamin mineral ihtiyacını karşılamak için günde en az 3-4 bardak olacak şekilde fazladan süt veya yoğurt tüketmelidir. Yeterli süt tüketmeyen anneler için kalsiyum eksikliği diş kayıplarına, ilerleyen yaşlarda osteoporoza neden olabilir.
Yetişkinlerde de kemik sağlığı için süt
Sadece çocukken değil hayatımızın her dönemi süt içmeliyiz. Yetişkinlikte ve yaşlılık döneminde yine kemik sağlığı için ve osteoporozdan (kemik erimesi) korunmak için her gün en az 2-3 bardak süt veya yoğurt tüketilmelidir. Kadınların menopoz dönemi yine süt tüketimini ihmal etmemeleri gereken bir dönemdir. Menopoz dönemi kemiğin yıkım aşamasının hızlandığı dönemdir ve bu dönemde yetersiz kalsiyum tüketen kadınlarda osteoporoza yakalanma riski artar. Bu nedenle sadece menopoz dönemi değil öncesinde de kalsiyum içeren besinlerin tüketimi önemlidir. 50 yaş üzeri kadınlarda günlük 1200 mg kalsiyum alınmalıdır. Bu dönemde kalsiyum emilimi de azaldığı için yetişkinlik dönemine göre kalsiyum tüketimi biraz daha arttırılmalıdır. Pratik olarak bu kalsiyum miktarını sağlamak için günde 3 bardak süt veya yoğurt ve 1 porsiyon peynir ve diğer kalsiyum kaynaklarından tüketilmelidir. Sigara, alkol ve kafein kalsiyum emilimini azaltan faktörlerdir, kemik erimesi riski olan kadınların bunlara dikkat etmeleri gerekmektedir.
Nasıl süt içmeliyiz?
Meyveli ve şekerli sütlere dikkat; genelde çocukların sevdiği veya daha kolay tükettiği meyveli sütler şeker içerdiği için uzak durulmalıdır. Çocuklarda da obezitenin artmaya başladığı son yıllarda basit şeker tüketiminden kaçınmak sağlık için en önemli konudur. Meyveli sütler gibi meyveli yoğurtlarda da şeker ilavesi olduğu için dikkatli tüketilmelidir. Çocukları şekersiz ve sade süte, yoğurda yönlendirmek veya taze meyve ile meyveli süt veya yoğurt yapmak daha sağlıklıdır. Aynı zamanda vitamin içeriğini de arttıran bir yöntemdir.
Süt ve yoğurdun kan şekerine olumlu bir etkisi vardır
Süt, yoğurt, ayran karbonhidrat içerir ama protein ve yağ içerdiği için kan şekerini daha yavaş yükseltir ve daha dengeli gitmesini sağlar. Özellikle ara öğünlerde meyve, yulaf veya lifli bir ekmek ile birlikte süt, yoğurt veya peynir tüketmek kan şekerini daha iyi dengeler. Kan şekerinin normal sınırlarda gitmesini sağlamak için basit şekeri az, lif içeren veya proteinle birlikte tüketilen öğünler önerilir. Süt ve yoğurt bunları sağlayabilen bir besindir. Süt ve yoğurt, yanında başka besinlerle birlikte diyabetli kişiler için uygun bir ara öğün şeklidir.
