Ana Sayfa Bilgi Grafik Kanal Finans ...

Kanal Finans Enerji Dosyası Bölüm 1: Dünya ve Türkiye’ye Genel Bakış

Kanal Finans Enerji Dosyası başlığı altında başladığımız araştırma-bilgigrafik dizimizde Dünya’da ve Türkiye’de enerji arz, kaynak ve tüketim konularını sizlerle paylaşıyoruz.

Konunun kolay anlaşılması bakımından ilk olarak genel tanımlar ve birimleri sunalım:

Birincil enerji kaynakları, henüz bir dönüşümden geçmemiş yenilebilir kaynaklar (biyokütle, rüzgar, güneş, hidrolik, jeotermal, gelgit, dalga enerjileri) ve yenilenemez kaynaklar (petrol, doğalgaz, kömür, linyit vb.)  olarak iki grupta toplanan kaynaklardır.

İkincil enerji kaynakları elektrik enerjisi, akaryakıt ve hidrojen gibi birincil kaynaklar yardımı ile üretilen enerji türüdür.

Mt: milyon ton / Mtoe: milyon tonne of oil equivalent, milyon ton eşdeğer petrol (Tep) / bcm: billion cubic meters, milyar metreküp / btu: british termal unit / Twh: Terawaat hour, terawatt saat

Enerji Arzı birincil ve ikincil enerji kaynaklarının tüketim noktasına getirilmesi işidir.

İlk olarak Dünya Enerji Arzı Kaynakları ile başlıyoruz.

[vc_tweetmeme][vc_facebook][vc_googleplus annotation=”inline”]

1973 yılından 2012’ye dünyada kullanılan enerji kaynağı olarak petrol kullanımının %32 azaldığını ve yerini büyük oranda doğalgaz, nükleer ve kömüre bıraktığını görüyoruz. Çarpıcı şekilde petrol OECD ülkelerinde %52’den %36’ya %31’lik bir düşüş kaydetmiş. Dünya genelinden farklı olarak kömürün yüzdesi de düşerken büyük oran artışları doğalgaz ve nükleer enerjide gözlenmiştir. Biz de incelememize petrolden başlıyoruz:

Petrol üretiminde 2000 yılından 2013 yılına değin sıralama iki senenin istisnası dışında Suudi Arabistan- Rusya-ABD şeklinde gelmiştir. (2002 yılı ABD-Suudi Arabistan-Rusya, 2009 yılı Rusya-ABD-Suudi Arabistan) 2013 yılında ABD’nin petrol üretim ağırlığının bariz bir biçimde arttığını görmekteyiz. Kendisi ürettiği halde petrol ithal eden ABD, gerek petrol üretiminde gerekse kaya gazı (shale gas) gibi yeni kaynakları devreye sokması ile dışa bağımlılığını gittikçe azaltıyor diyebiliriz.

Dünyadaki enerji kaynaklarının ikinci büyük dilimi doğalgaz oluşturuyor. Dünya doğalgaz ithalatçıları arasında ise 5. sıradayız. Keza 1990’lardan itibaren doğalgazı hem ısıtmada hem de elektrik üretiminde kullanıyoruz. (Elektrik üretiminde doğalgaz kullanımı için Kanal Finans Enerji dosyası 3. Bölüme bakabilirsiniz.)

Türkiye olarak 2012 yılı itibari ile 76.621 bin ton kömür üretiyoruz; dünyada 12. sıradayız. Bununla beraber ithalatçılar sıralamasında 7. sırada gelmekteyiz. Bu da madencilikte standartlarımızı yükseltmemiz daha çevreci, güvenli uygulamalar ve robot teknolojileri gibi yeniliklere geçerek üretimimizi arttırmamız gerektiğini gösteriyor. Bu bize hem daha düşük cari açık hem de enerji olarak geri dönecektir.