ABD’nin çiçeği burnunda başkanı Donald Trump, gerek göreve gelmeden seçim propagandaları içerisinde sıklıkla bahsettiği gerekse göreve geldikten sonra neredeyse dilinden hiç düşmeyen “duvar” hakkında bilinmeyenlere bir göz atalım.
Bugünlerde ufak adımlarla inşasına başlandığı söylenen hatta BBC’nin Meksikalı işçilerin çalıştığının öne sürdüğü, Trump’ın ABD ile Meksika sınırında bulunan Ciudad Juarez bölgesine örülmesini planladığı yaklaşık 2bin 200 km uzunluğundaki bir duvar söz konusu. Hatta şimdiden duvarın adı ise “Trump Wall” şeklinde yankılanmaya başladı. Örülmesi planlanan duvar ile görünürdeki en temel unsur ABD’ye Meksika’dan mülteci akımının ve yasa dışı silah kaçakçılığı, uyuşturucu ticareti konularının önüne geçilmesi hedefleniyor. Trump’ın Meksika için tutumları sadece duvar ile sınırlandırılmış değil Kuzey Amerika Ülkeleri Serbest Ticaret Anlaşması’nda (NAFTA) izlenecek yol da akıllardaki soru işaretlerini artıran unsurlardan. Trump, Kanada, ABD ve Meksika’nın içinde bulunduğu anlaşmadan ABD’nin ayrılmasını istiyor. Elbette bu gelişme ABD ekonomisini bir kenara aldığımızda Meksika ekonomisi için oldukça tedirginlik yaratan bir unsur. Çin kanadından değerlendirdiğimizde ise Çin mallarına yüzde 45 gümrük vergisi uygulanma fikri Trump’ın bu tutumları ile ticari politikalarının Çin ve Meksika’dan ithalat yapan Amerikan üreticileri zor günlerin beklediğine işaret ediyor.
Meksika’yı önemli hale getiren durum nedir?
Meksika konum itibariyle Latin Amerika’nın en güçlü ekonomilerinden birisi konumunda olduğu gibi aynı zamanda dünyanın en büyük 14. Ekonomisini de temsil etmektedir. Meksika ekonomisi için 1994 ile 2008 yılları tam bir dönüm noktası konumunda. 1994’te yürürlüğe giren NAFTA ile birlikte Meksika ekonomisi açısından ilk çıkışı oluşturmuştur. Şuan itibariyle ABD ile Meksika arasında her gün ortalama 1.4 milyar dolar değerinde bir ticaretin gerçekleştiğin baz aldığımızda, ABD Meksika’nın ihracatının yüzde 80’i kadarını bünyesine kattığı gibi aynı şekilde Meksika’da ABD pazarının en büyük alıcısı olarak karşımıza çıkıyor. Yine sektörel bazda Meksika’nın ABD için önemini bu hali hazırdaki ihracat tablosu da bizlere göstermektedir.
Tartışmalar sadece duvar örülmesi konusuyla kalmadığı gibi duvar maliyetinin hangi tarafın ödeyeceği ise ayrı bir soru işareti. Trump, görev öncesinde duvar maliyetini kesinlikle kendilerinin karşılamayacağını ve faturanın Meksika hükümetine kesileceğini belirtmişti. Durumların resmiyet kazanması, Trump’ın göreve gelişiyle birlikte Meksika Devlet Başkanı Pena Nieto’nun duvar masraflarını ödemeyeceğini belirtmesi iki ülke arasında gerilimin daha da artmasına sebep olmuştu. Nieto’nun verdiği yanıt ile Trump’tan gelen hamle gecikmedi ve Meksika’dan ithal edilen mallara yüzde 20 vergi getireceğini belirtmesiyle birlikte durum komplike halini daha güçlendirmiş görünüyor.
Kur tarafında nasıl etki bıraktı?
Gerilim ortamıyla beraber mevcut durum Amerikan Doları-Meksika Pezosu paritesinin volatilitesini etkileyen en önemli etkenlerden biri oldu. Tabloda duvar bedelini kim ödeyecek tartışmasın paritedeki fiyatlamaları ne derecede etkilediği gösterilmiş.
Kurdaki genel hareketliğe baktığımız zaman duvar tartışmalarıyla volatilitenin arttığını ancak bu oynaklığın Trump’ın görev başı yapması (20 Ocak 2017) ile daha da ivme kazandığını ve pezonun dolar karşısında yüzde 7,63 değer kazandığını gözlemliyoruz. Trump’ın agresif tutumunun daha da hız kazanması durumunda ilerleyen süreçte pezonun değer kazanmasını sağlayabilir.
MELİH KOPUZ
IŞIK FX-ARAŞTIRMA UZMANI
