Rasyo Analizi – 3 – Rasyo Analizinde karlılık ve borçluluk oranlarının önemi.
Rasyo analizine karlılık oranlarıyla devam ediyoruz. İlk oranımız olan brüt kar marjını brüt esas faaliyet karını satışlara bölerek hesaplıyoruz. Brüt kar marjı en temel karlılık göstergesidir. Yüksek brüt kar marjı ile çalışan şirketler, arge, satış ve pazarlama gibi diğer faaliyetlere daha fazla kaynak ayırabilirler.
Esas Faaliyet Kar marjı ise şirketin esas faaliyet karını net satışlara bölerek hesaplanır. Şirketin faaliyet etkinliği ve fiyatalama startejisini ölçmeye yarar. Ancak analistler şirketin asıl faaliyet karlılığını ölçmede, faiz vergi ve amortisman öncesi kar marjını kullanırlar. Esas faaliyet karına amortisman giderlerini ekleyerek faiz vergi ve amortisman öncesi kara ulaşıyoruz. Bu büyüklüğü de satışlara bölerek şirketin esas faaliyetinin karlılığını ölçüyoruz. Net kar marjı ise benzer şekilde net karın satışlara olan oranıdır.
Aktif karlılığı şirketin bir liralık aktifiyle ne kadar kar yarattığını gösterir. Aktiflerin ne derece etkin kullanıldığını ölçmeye yarar.
Öz Sermaye karlılığı ise en önemli karlılık oranıdır. Bize şirketin kar yaratmadaki etkinliğini gösterir. Yatırımcılar genellikle öz sermaye karlılığı yüksek olan şirketleri tercih ederler. Ancak hiçbir rasyoyu tek başına değerlendirmemeli ve diğerleri ile birlikte düşünmeliyiz. Yüksek bir öz sermaye karlılığı aynı şekilde yüksek bir aktif karlılığı ile desteklenmiyorsa bunun sebebi şirketin borçlu olması olabilir. Eğer şirketin herhangibir yükümlülüğü olmasaydı, öz sermayesi de aktif toplamına eşit olurdu. Bu durumda Öz sermaye karlılığı ve aktif karlılığı da eşit olurdu. Ancak yükümlülüklerin artması şirketin öz sermayesini azaltacağından, paydayı küçültecek, yani kesiri büyütecektir.
Öz sermaye karlılğını Du Pont analizi bölümünde daha ayrıntılı olarak ele alacağız. Şimdi borçluluk oranları ile devam ediyoruz.
Borçluluk oranları bize bir şirketin mali yapısıyla ilgili önemli bilgiler verir. Borçlanma oranı toplam borcun toplam varlıklara bölünmesiyle hesaplanır ve bize varlıkların ne kadarının yabancı kaynaklar tarafından finanse edildiğini gösterir. Bu oran birden küçükse şirketin varlıkları borçtan çok özsermaye ile finanse ediliyor demektir.
Bir şirketin borçları içinde finansal borçların ne kadar olduğunu görmek için finansal borç toplam borç oranına bakmalıyız. Toplam Borç bölü özsermaye oranı da benzer şekilde şirketin varlıklarını finanse etmede ne oranda borç ve özsermaye kullandığını gösterir.
